CERN'deki çarpışmalarda kurşun atomları saniyeler içinde altına dönüştürüldü
CERN’de yürütülen ALICE deneyinde, kurşun iyonlarının çarpıştırılmasıyla atom altı düzeyde altın atomları üretildi. Ancak bu dönüşüm saniyenin milyarda biri kadar sürüyor ve ticari bir anlam taşımıyor.
Kurşun, ışık hızında çarpışmalarla altına dönüştürüldü
Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi (CERN) bünyesindeki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (LHC), modern fiziğin sınırlarını zorlayan bir deneyle orta çağ simyacılarının hayalini gerçekleştirdi. ALICE deney grubunun yürüttüğü çalışmada, neredeyse ışık hızında çarpıştırılan kurşun iyonları sonucu ortaya çıkan elektromanyetik alanlar, kurşun atomlarının çekirdek yapısını değiştirdi.
Üç proton kaybı, kurşunu altına dönüştürdü
Bu ekstrem koşullarda ortaya çıkan sanal fotonlar, kurşun çekirdeklerinden protonların kopmasına neden oldu. Kurşun atomları (82 proton) üç proton kaybederek 79 protona sahip altın atomlarına dönüştü. Dönüşüm sadece atom altı düzeyde gerçekleşti ve son derece kısa sürdü.
Saniyede 89 bin altın çekirdeği oluştu
Araştırmacılar, ALICE Sıfır Derece Kalorimetresi (ZDC) sistemlerini kullanarak çarpışma kalıntılarını analiz etti. LHC'deki çarpışmalar sırasında saniyede yaklaşık 89 bin altın çekirdeği oluştuğu tespit edildi. Ancak bu altın çekirdeklerinin ömrü yalnızca saniyenin çok küçük bir bölümünde sınırlı kaldı ve hızlandırıcının altyapısıyla çarpışarak yok oldu.
Bilimsel anlamı var, ticari değeri yok
2015–2018 yılları arasındaki LHC Run 2 dönemine ait veriler incelendiğinde, yaklaşık 86 milyar altın çekirdeği üretildiği saptandı. Fakat bu sayı yalnızca 29 pikogramlık bir kütleye karşılık geliyor. Yani ekonomik ya da ticari bir değer taşımıyor.
ALICE deney ekibinden Uliana Dmitrieva, ‘ALICE ZDC'lerinin benzersiz yetenekleri sayesinde, bu analiz LHC'de altın üretiminin imzasını deneysel olarak sistematik şekilde tespit eden ilk çalışmadır’ dedi.
Bir diğer ekip üyesi John Jowett ise, ‘Sonuçlar, elektromanyetik ayrışmanın teorik modellerinin test edilmesine katkı sağlarken, LHC’nin performans sınırlarını anlamaya da yardımcı oluyor’ açıklamasında bulundu.
Kaynak: CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI
