Füzyon Enerjisinde Tarihi Adım: ITER Reaktörünün 3.000 Tonluk Mıknatıs Sistemi Tamamlandı

ITER'den tarihi açıklama
Uluslararası Termonükleer Deneysel Reaktör (ITER) projesi kapsamında geliştirilen dünyanın en büyük ve en güçlü darbeli süper iletken elektromıknatıs sistemi tamamlandı. Fransa'nın güneyinde inşa edilen reaktör, Tokamak adı verilen halka şeklindeki tasarımıyla plazmayı sınırlamak ve stabilize etmek için bu dev manyetik sistemi kullanacak.

ABD yapımı merkez modül tamamlandı
Sistemin son bileşeni olan merkezi Solenoid’in altıncı modülü, ABD’de üretildi ve test edildi. Bu modül ITER tesisine ulaştırılarak yerine monte edildiğinde, füzyon reaktörünün en güçlü mıknatısı olacak. Sistem, 3.000 ton ağırlığıyla füzyon sürecinde plazmanın oluşumu ve kontrolü için hayati bir rol üstlenecek.

Füzyon süreci nasıl çalışacak?
Füzyon işlemi, Tokamak odasına döteryum ve trityum gazlarının enjekte edilmesiyle başlıyor. Ardından elektromıknatıslar bu gazı iyonlaştırarak plazmaya dönüştürüyor. Süper iletken mıknatıslar ise bu plazmayı kontrol altına alarak duvarlara temas etmesini engelliyor. Harici ısıtma sistemleriyle plazma 150 milyon santigrat dereceye kadar ısıtılıyor ve böylece çekirdekler birleşerek büyük miktarda enerji açığa çıkarıyor.

Hedef 10 kat enerji verimliliği
ITER, yalnızca 50 MW giriş gücüyle 500 MW füzyon enerjisi üretmeyi hedefliyor. Bu hedef gerçekleşirse, füzyon reaksiyonları büyük ölçüde kendiliğinden devam edebilecek seviyeye, yani "yanan plazma" durumuna ulaşacak.

Küresel iş birliğiyle yürütülen proje
ITER projesinde Çin, Avrupa Birliği, Hindistan, Japonya, Kore, Rusya ve ABD gibi ülkeler yer alıyor. Yüzlerce fabrika ve binlerce bilim insanının katkısıyla yürütülen proje, şu anda montaj aşamasına geçmiş durumda. 2024 itibarıyla inşaat hedeflerinin tamamlandığı açıklanırken, 2025 Nisan ayında ilk vakum kabı modülü başarıyla yerleştirildi. Reaktörün 2033 yılında ilk plazmasını üretmesi bekleniyor.

Kaynak: CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI