CHP ADANA MİLLETVEKİLİ AYHAN BARUT: “BU BÜTÇE ÇİFTÇİNİN BORCUNU, GIDA KRİZİNİ VE TARIMSAL GERİLEMEYİ DURDURMAYA YETMEZ”

CHP Adana Milletvekili Ayhan Barut, Tarım ve Orman Bakanlığının 2026 yılı bütçesinin görüşüldüğü TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda yaptığı konuşmada, bütçenin tarımsal üretimde yaşanan sorunları çözmeye yetmediğini dile getirdi. Barut, “Ulusal gıda egemenliğimiz gerçeğinden hareket edecek olursak bu bütçe teklifi sadece hesap kitaptan ibaret değildir.” sözleriyle tarım bütçesinin önemine vurgu yaptı.

Barut, tarımın bir ülkenin bağımsızlığı, güvenliği, halk sağlığı, üretim gücü ve sosyal huzurunun temel unsurlarından biri olduğunu belirterek, “Bu bütçe tarımsal üretimdeki gerilemeyi durdurmayı, çiftçimizin artan maliyetler karşısında ezilmesini engellemeye yetmiyor.” dedi. CHP’li milletvekili, bütçenin gıda fiyatlarını istikrara kavuşturamayacağını ve kırsal kalkınmayı sağlayamayacağını savunarak, “Bu bütçeye biz ‘hayır’ diyoruz.” ifadesini kullandı.

“Çiftçinin Başına Gelmeyen Kalmadı”
Ayhan Barut, 2024 yılında üreticinin olağanüstü iklim koşullarıyla karşı karşıya kaldığını anlattı. Barut, “Bu yıl çiftçinin başına gelmeyen kalmadı, tabir yerindeyse gökten meteor taşı düşmediği kaldı.” sözleriyle yaşanan süreci özetledi.

Şubat ayında bölgesel don olaylarının, 10-12 Nisan’da tüm ülkede etkili olan aşırı donun, 9-10 Ağustos tarihlerinde 58,5 dereceyi bulan aşırı sıcaklıkların ve ardından gelen kuraklığın meyve yanıklıkları ve rekolte kayıplarına yol açtığını belirten Barut, “Bu süreçte hem ülke gıda egemenliği riske girdi hem de yürütülen tarımsal ekonomi politikaları nedeniyle ürünlerin fiyatı değerinde satılamadı.” değerlendirmesinde bulundu.

Barut, özellikle bölgelerinde limon ağaçlarının kesildiğini, bu yıl pamuk, soğan, patates, karpuz, biberin para etmediğini, erkenci mandalinada fiyatların 1-2 liraya kadar düştüğünü vurguladı.

“Beyaz Altın Pamuk, Çiftçinin Elinde Kara Tabloya Dönüştü”
Ayhan Barut, elindeki pamuk kozasını göstererek yaptığı açıklamada, pamuk üreticisinin yaşadığı tabloyu somut örneklerle anlattı. Barut, geçmişte 1 kilo pamukla yaklaşık 2,5 litre mazot alınabildiğini hatırlatarak, “Bugün 1 litre mazotu alabilmek için 2 hatta 2,5 kilo pamuk satmak gerekiyor.” dedi.

Barut, “Pamuk, bölgemizin ve ülkemizin bir dönem simgesiydi, beyaz altındı. Eskiden 1 kilo pamuk sattığımızda 2,5 litre mazot alıyorduk. Bugün pamuk 28 liradan 25 liraya geriledi, mazot 60 lirayı buldu. Çiftçi 2,5 kilo pamuğa 1 litre mazot alabiliyor.” sözleriyle pamukta gelinen noktayı eleştirdi.

Pamuk üreticisinin artan mazot, gübre, ilaç ve sulama maliyetleri karşısında gelir elde edemediğini söyleyen Barut, “Bu tabloyla bu ülkede pamuk ekmek artık hayal hâle gelmiştir.” ifadesini kullandı.

Üretim Düşerken Maliyet Artıyor
CHP Adana Milletvekili, Türkiye İstatistik Kurumunun verilerine atıf yaparak meyve ve tahıl üretiminde yaşanan düşüşe dikkat çekti. Barut, “TÜİK’in bile gizleyemediği verilere göre bu sene toplam meyve üretimi yüzde 30,4 azalırken tahıllarda da yüzde 12,4 azalma oldu.” dedi.

Barut, 2024 yılında tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerin üretiminin 74 milyon tondan 67 milyon tona gerilediğini, buğdayda 20,8 milyon tondan 17,9 milyon tona düşüş yaşandığını kaydetti. Yağlı tohumlarda da benzer bir tablo olduğunu ifade eden Barut, Türkiye’de üretilen soyanın yüzde 90’ının bölgelerinde yetiştirildiğini hatırlatarak, “Türkiye’de yaklaşık 200 bin ton soya üretilirken, geçtiğimiz yıllarda 180 bin tona, bu sene olumsuz koşullarla birlikte 148 bin tona geriledi.” bilgisini paylaştı.

Barut, kütlü pamuk üretiminin de 2 milyon 243 bin tondan 1 milyon 935 bin tona düştüğünü belirterek, “Bu kara tabloya rağmen mazottan gübreye, zirai ilaçtan tüm girdilere kadar maliyetlerin tamamı katlanarak artıyor.” dedi.

“Çiftçiye Dokunsan Bin Ah İşitirsin”
Kendisinin hem ziraat mühendisi hem de çiftçi olduğunu hatırlatan Ayhan Barut, sahadaki gözlemlerine dayanarak üreticinin durumunu şöyle anlattı: “Bugün ovamızda ve ülkemizde çiftçilere bir dokunsan bin ah işitirsin. Üreticinin hâli perişan, ne don ne kuraklık ne de yanlış politikalar nedeniyle hiçbir ürününden para kazanamamaktadır.”

Barut, komisyon görüşmelerinde iktidar sıralarından bazı milletvekillerinin çiftçinin iyi durumda olduğunu söylemesine şaşırdığını belirterek, “Ben onların hiçbirinin çiftçi olduğunu düşünmüyorum.” dedi.

“Tarımda İthalatçı Konuma Düşürüldük”
Ayhan Barut, Türkiye’nin tarımsal dış ticaret dengesine ilişkin verileri de paylaştı. Barut, “2003 yılında 2,1 milyar dolar tarımsal ihracat yapılırken, 2,3 milyar dolar ithalat vardı. 2023’e geldiğimizde 8,7 milyar dolar tarımsal ihracata karşılık 13,3 milyar dolar ithalat yapıldı.” dedi.

2003–2025 yılları arasında tarımda 47–49 milyar dolar arasında net dış ticaret açığı oluştuğunu ifade eden Barut, “Tarımda net ihracatçı olduğumuzu iddia edenlere karşı bu rakamlar ortadadır.” sözleriyle eleştiride bulundu.

Tarım Kanunu’nun Yüzde 1 Hükmü ve Destekler
Tarım Kanunu’nun 21’inci maddesinin “Tarım destekleri milli gelirin en az yüzde 1’i olmalıdır.” emredici hükmünü taşıdığını hatırlatan Barut, “Hiçbir zaman yüzde 1 verilmedi.” dedi.

2025 yılı için gayrisafi yurt içi hasılanın 77,3 trilyon lira olduğunu belirten Barut, bu durumda tarımsal desteklerin en az 773 milyar lira olması gerektiğini, bütçede ise 168 milyar liralık destek öngörüldüğünü söyledi. Barut, “Bu, milli gelirin ancak binde 9’u, kanunun öngördüğü oranın beşte 1’ine inmiş durumdayız.” dedi.

“Atama Bekleyen Ziraat Mühendisi, Veteriner Hekim, Gıda Mühendisi Var”
Tarımın sürdürülebilirliğinde sahada çalışan teknik personelin önemine değinen Barut, “Ziraat mühendisinden gıda mühendisine, veteriner hekimden orman mühendisine kadar çok sayıda meslektaşımız atama beklemektedir.” dedi.

Türkiye’de 46 ziraat fakültesi bulunduğunu, her yıl yaklaşık 6 bin ziraat mühendisinin mezun olduğunu söyleyen Barut, 2024 KPSS’ye giren 36 bin ziraat mühendisinden yalnızca yaklaşık 2 bininin atanmasının gündemde olduğunu, bunun da yüzde 6’lık çok düşük bir oran olduğunu vurguladı. Gençlerin atama talebini komisyon gündemine taşıyan Barut, “Bir an önce bu atamaların gerçekleştirilmesi gerekiyor.” çağrısında bulundu.

Adana’daki 100 Yıllık Araştırma Arazisi ve “Sıfır Atık Vakfı” İddiası
Ayhan Barut, cumhuriyetin ilk yıllarında Adana’da kurulan tarımsal araştırma kurumlarının arazilerinin durumu hakkında da bilgi verdi. Barut, “Cumhuriyetin ilanından sonra Mustafa Kemal Atatürk’ün öncülüğünde 1924 yılında Adana’da Tohum Islah ve Pamuk Üretim İstasyonu kuruldu. Bugün Hacıali Mahallesi’nde Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü olarak hizmet veren bu kurum Tarım ve Orman Bakanlığına tahsisli.” dedi.

Barut, 2002 yılında 10.160 dekar olan enstitü arazisinin zaman içinde parçalandığını, 1.244 dekarının satıldığını, 4.366 dekarının Millî Emlak Genel Müdürlüğü tarafından özel bir firmaya kiralandığını, firmanın konkordato ilan etmesiyle birlikte 2018’de başka bir firmaya devredildiğini anlattı.

2025 yılı itibarıyla enstitünün fiilen kullandığı arazinin 4.550 dekara düştüğünü söyleyen Barut, “Şimdi de bu arazilerden 4.172 dekarlık kısmı Emine Erdoğan’ın himayesinde kurulan Sıfır Atık Vakfına devredilmek isteniyor.” iddiasında bulundu.

Barut, elinde olduğunu belirttiği 22 Eylül 2025 tarihli resmî yazıya atıf yaparak, “Tarım ve Orman Bakanlığı ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı arasında arazinin devrine ilişkin bir olur yazısı dolaşıyor.” dedi. Bakan Yumaklı ise araya girerek, “Yok, kesinlikle yok.” sözleriyle iddiayı reddetti. Barut, konuşmasının devamında belgeyi Bakanlığa ileteceğini kaydetti.

CHP Adana Milletvekili Ayhan Barut, konuşmasını, tarımın korunması ve çiftçinin desteklenmesi gerektiğini vurgulayarak tamamladı.

Kaynak: CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI