CHP Bursa Milletvekili Kayıhan Pala: “Sağlık haktır, gelir getirici meta hâline getirirseniz eşitsizlik artar”

TBMM Genel Kurulu’nda 2026 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi görüşmeleri sürerken CHP Grubu adına söz alan CHP Bursa Milletvekili Prof. Dr. Kayıhan Pala, Sağlık Bakanlığı bütçesine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Pala, konuşmasında sağlık turizmi, performans göstergeleri, bebek-çocuk ölümleri, pandemi dönemi verileri, hastane ağırlıklı bütçe dağılımı ve şehir hastaneleri ödemeleri başlıklarına odaklandı.

“Sağlık turizmi göstergesiyle ‘nereden nereye’ denmesi şaşırtıcı”
Pala, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın bütçe görüşmelerindeki sözlerini hatırlatarak, “Cevdet Yılmaz ‘Sağlık turizmi gelirleri 1,3 milyardan 3 milyar dolar seviyesine çıkmıştır. Tek başına bu gösterge bile sağlıkta nereden nereye geldiğimizi göstermektedir.’ dedi.” ifadelerini aktardı. Pala, “Açık söyleyeyim, ben şaşkınlıkla dinledim bunu.” dedi.

Bu yaklaşımı eleştiren Pala, “Sayın Bakan, lütfen Sayın Yılmaz’a söyleyin: Sayın Yılmaz sağlıkta performans göstergelerini bilmiyor.” ifadelerini kullandı. Pala, sağlık alanının “gelir getirici alan” olarak görülmesine de karşı çıkarak, “Sağlık alanını gelir getirici bir alan olarak ortaya koymak asla kabul edilemeyecek bir şey.” dedi.

“Sağlık haktır; meta hâline gelirse zenginin satın aldığı ürüne dönüşür”
Pala, sağlık hizmetlerinin niteliğine ilişkin temel itirazını “hak” vurgusuyla dile getirdi. “Sağlık haktır.” diyen Pala, “Eğer siz sağlığı hak olmaktan çıkarıp ticari bir meta biçimine dönüştürecek olursanız… yalnızca zenginin, parası olanın parası yettiği kadar satın alabildiği bir ürüne dönüşür.” ifadelerini kullandı. Pala, bunun “eşitsizlikleri azaltmayacağını” ve “erken ölümleri engellemeyeceğini” söyledi.

“En önemli gösterge bebek ölüm hızı; Türkiye AB içinde en yüksek”
Sağlık sistemlerinin performansını ölçmekte “bebek ölüm hızı”nın öne çıktığını belirten Pala, “Dünyada sağlık sistemleri için en önde gelen gösterge bebek ölüm hızı.” dedi. Türkiye’ye ilişkin değerlendirmesinde Pala, “Türkiye’de maalesef bebek ölüm hızı ve çocuk ölüm hızı Avrupa Birliği üyeleri ve aday ülkeler içerisinde en yüksektir ve son on yılda bir plato çizmektedir.” ifadelerini kullandı.

Pala, “Avrupa Birliği ortalamasının 3 katından daha fazla bebek ölüyor bu ülkede.” dedi ve iller-bölgeler arası eşitsizliğe dikkat çekti.

“Doğu Karadeniz binde 5,8; Güneydoğu binde 13,6”
Bölgesel farklılıklara örnekler veren Pala, “Örneğin, Doğu Karadeniz’de her bin bebekten 5,8’i ölürken Güneydoğu Anadolu’da bu binde 13,6.” dedi. İller üzerinden de kıyas yapan Pala, “Artvin’de bir yıl içerisinde bin bebekten 3,7’si ölürken Gaziantep’te binde 16,7.” ifadelerini kullandı.

Bu tabloya rağmen “tek gösterge”yle övünülmesini eleştiren Pala, “Bu kadar büyük eşitsizlik varken ‘Bir tek gösterge bile…’ diyorsanız… sağlık alanına bakışınız sorunlu demektir.” dedi. Pala, sağlık sisteminin hedefini de şöyle tarif etti: “Sağlık sistemi… yurt dışından gelen hastalardan özel sektöre milyar dolar kazandırmayı değil, Gaziantep’te, Şanlıurfa’da, Muş’ta bebeklerin ölmesini engelleyen bir sistem olmalıdır.”

“Tütün artıyor, diyabet 2 katına çıktı, gereksiz MR ve tomografide neredeyse birinciyiz”
Pala, bütçede daha önce ayrıntılı konuştuklarını belirterek ek göstergeler sıraladı. “Kaçınılabilir nedenlere bağlı ölüm hızı Türkiye’de çok yüksek.” diyen Pala, “Tütün kullananların oranı artıyor.” ifadelerini kullandı. Pala, “Şeker hastalığının görülme sıklığı son on yılda 2 katına çıkmış.” dedi.

Hipertansiyon yönetimine ilişkin de Pala, “Yüksek tansiyon hastalarının yalnızca üçte 1’inin tansiyonu kontrol altında.” dedi. Görüntüleme başlığında ise “Gereksiz MR, gereksiz tomografi çekiminde dünyada neredeyse 1’inciyiz.” ifadelerini kullandı ve “Neden? Çünkü sermayeye para kazandırıyor.” değerlendirmesini yaptı.

“Pandemide ‘rüşt ispatı’ söylemine TÜİK verisiyle itiraz”
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın pandemi değerlendirmesine de değinen Pala, Yılmaz’ın “Pandemi döneminde sağlık sistemimiz tüm dünyaya rüştünü ispatlamıştır.” sözünü hatırlattı ve “Açıkçası çok şaşırarak izledim.” dedi.

Pala, Plan ve Bütçe Komisyonu’nda pandemi performansına ilişkin veriler paylaştıklarını belirterek, “TÜİK diyor ki: ‘2020, 2021, 2022’de… Türkiye’de fazladan 309 bin kişi öldü.’ Sağlık Bakanlığı diyor ki: ‘Covid’den 102 bin kişi öldü.’” ifadelerini kullandı. Pala, “Eğer Covid’den 102 bin kişi öldüyse bu 309 bin kişi neden öldü?” diye sordu.

Genel Kurulda araya giren AK Parti İstanbul Milletvekili Ümmügülşen Öztürk’ün “Başka ölüm nedeni yok mu?” sözlerine de yanıt veren Pala, “İstiyorsanız özel bir oturum yapın, ayrıntılarıyla konuşalım.” dedi.

“Bütçe yetersiz, dağıtım tercihleri yanlış; hastanelere pay 30’dan 58’e çıktı”
Bütçenin yönünü eleştiren Pala, “Bütçe yetersiz, dağıtım tercihleri yanlış.” dedi. Yıllara göre değişimi şöyle aktardı: “2002’de bütçenin yüzde 30’u hastanelere ayrılırken şimdi yüzde 58’i.” Pala, “Bu kadar hastanelere kaynak aktararak yalnızca sermayeye kaynak sağlarsınız.” ifadelerini kullandı.

“Şehir hastaneleri bütçeyi rehin aldı; günlük 373 milyon lira”
Şehir hastanelerine ilişkin Pala, “Şehir hastaneleri de bütçeyi rehin almış durumdadır.” dedi. Pala, “Her gün için 373 milyon lira şehir hastanesine kaynak aktarıyorsunuz.” ifadelerini kullandı.

Konuşmasını bütçeye ret gerekçesiyle bitiren Pala, “Bu bütçe, toplumun sağlık hakkı için olumlu bir bütçe değildir. Bu nedenle biz bu bütçeye ‘hayır’ oyu vereceğiz.” dedi.

Kaynak: CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI