CHP’Lİ MUSTAFA ERDEM: “ÇİFTÇİNİN 600 MİLYAR TL HAKKI NEREDE, ANTALYA’DA ÜRETİCİ TRAKTÖRÜNÜ SİPARİŞE DEĞİL SATIŞA ÇIKARIYOR”

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda Tarım ve Orman Bakanlığının 2026 yılı bütçesi görüşmelerinde söz alan CHP Antalya Milletvekili Mustafa Erdem, konuşmasına 24 Kasım Öğretmenler Günü’nü hatırlatarak başladı. “Başta Başöğretmenimiz Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere geleceğimizi aydınlatan tüm öğretmenlerimizin gününü kutluyorum.” diyen Erdem, hızla Türkiye’deki halk sağlığı ve tarım gündemine geçti.

“DENETİM SİSTEMİ ÇÖKMÜŞ, VATANDAŞ DIŞARIDA YEMEK YEMEYE KORKAR HÂLE GELDİ”
İstanbul Fatih’te Böcek ailesinden 4 kişinin hayatını kaybettiği olayı hatırlatan Erdem, bunu “Türkiye’deki halk sağlığı ve gıda güvenliği krizinin acı bir yansıması” olarak nitelendirdi. “2023-2024 yıllarında toplam 39.778 kişi gıda zehirlenmesi nedeniyle hastanelere başvurmuş, son bir ayda 1.300’e yakın vaka var.” diyen CHP’li vekil, Tarım ve Orman Bakanlığının denetim sisteminin çöktüğünü savundu.

Halk sağlığını tehlikeye atanlara yönelik cezaların caydırıcı hâle getirilmesi, denetimlerin artan sıklıkta ve şeffaf biçimde yapılması gerektiğini vurgulayan Erdem, “Vatandaş dışarıda yemek yiyemez hâle gelmiş durumda.” dedi. Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde acil olarak daha fazla gıda mühendisi istihdam edilmesi, denetim ekiplerinin hem personel hem uzmanlık açısından güçlendirilmesi gerektiğini belirterek, “Atama bekleyen yüzlerce gencimiz var, seslerini duyun Sayın Bakanım.” çağrısında bulundu.

“TARIM KANUNUNDA YÜZDE 1 DİYOR, SİZ BİNDE 3’TE KALIYORSUNUZ: ÇİFTÇİNİN 600 MİLYAR TL’Sİ NEREDE?”
CHP Antalya Milletvekili Mustafa Erdem, tarım bütçesinin çerçevesini aktarırken Tarım Kanunu’nun 21’inci maddesini hatırlattı. Tarım ve Orman Bakanlığı 2026 bütçesinin 542 milyar lira, bağlı kuruluşlarla birlikte tarıma ayrılan toplam kaynağın 888 milyar lira olduğunu belirten Erdem, tarımsal destekleme için ayrılan kaynağın ise sadece 167,6 milyar lira olduğuna dikkat çekti.

“2006 yılında çıkarılan Tarım Kanunu diyor ki: ‘Tarım destekleri gayrisafi yurtiçi hasılanın en az yüzde 1’i olmak zorunda.’ Peki bugün bu oran nerede Sayın Bakanım?” diyen Erdem, 2024’te bu oranın binde 2,1, 2026’da binde 3 seviyelerinde kaldığını söyledi. “Bu iktidar kendi çıkardığı yasaya bile uymuyor.” ifadesini kullanan Erdem, kanunun gereği yerine getirilmiş olsaydı 2026 yılında çiftçiye verilmesi gereken desteğin 770 milyar lira civarında olacağını, ayrılan 167,6 milyarla arada yaklaşık 600 milyar liralık fark bulunduğunu belirtti.

Erdem, “Çiftçinin 600 milyar TL’si nerede Sayın Bakanım? Bu kaynaklar çiftçi yerine kimlere veriliyor?” diye sorarak, tarımsal destek politikasını sert sözlerle eleştirdi.

“MAZOT 1,48 LİRAYDI, BUGÜN 62 LİRA; ÇİFTÇİ TRAKTÖRÜNÜ SATAR HÂLE GELDİ”
Antalya’daki üretici tablosuna geçen Mustafa Erdem, tarımsal girdi maliyetlerinin üreticiyi üretimden uzaklaştırdığını vurguladı. TÜİK’in 2025 yılı Eylül Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi verilerine göre maliyetlerin bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 34,6 oranında arttığını hatırlattı.

Mazotta tabloyu somutlaştıran Erdem, “Son gelen zamlarla Antalya’da 60 litrelik bir traktör deposunu doldurmanın maliyeti 3.700 lira. Bir yıl önce 43 lira olan motorinin litresi 62 liraya çıkmış durumda.” dedi. AK Parti’nin sık sık yaptığı 2002 kıyası üzerinden de konuşan Erdem, “2002’de mazot 1,48 liraymış, şimdi 62 lira; 42 kat artmış. Ne güzel kıyaslama değil mi?” ifadeleriyle tepkisini dile getirdi.

Gübre, ilaç ve yakıt fiyatlarındaki artışa rağmen üreticinin ürün fiyatına aynı oranda zam yapamadığını söyleyen CHP’li vekil, “Çiftçi neyi satıyor? Traktörünü satıyor.” sözleriyle borç baskısına dikkat çekti. AK Parti iktidara geldiğinde çiftçinin bankalara olan borcunun 2,5 milyar lira, bugün ise 1 trilyon 110 milyar lira olduğunu hatırlatarak, “İktidarınızda tarım bir geçim kaynağı olmaktan çıktı.” dedi.

“TARIMDAN 2,6 MİLYON KİŞİ KOPARILDI, ÇİFTÇİNİN YAŞ ORTALAMASI 57’YE ÇIKTI”
İstihdam ve tarım alanlarındaki gerilemeyi de sayısal verilerle ortaya koyan Erdem, 2002’de çalışan nüfusun yüzde 34,9’unun tarımda, 2024’te ise yüzde 14,8’inin tarımda çalıştığını belirtti. “2,6 milyon kişi tarımdan koparılmış.” diyen Erdem, tarım alanlarının da 2002’de 26,5 milyon hektar iken bugün 23,9 milyon hektara düştüğünü aktardı.

Çiftçi nüfusunun yaşlandığını, gençlerin tarımdan uzaklaştığını söyleyen CHP’li vekil, “Çiftçi yaş ortalaması 57. 18-32 yaş aralığındaki çiftçi oranı sadece yüzde 5. Tarımla uğraşan gençler özel sektörde asgari ücretle iş arıyor duruma gelmiş.” ifadelerini kullandı.

Gıda enflasyonuna da değinen Erdem, “Avrupa’da gıda enflasyonu yüzde 3,5; Türkiye’de yüzde 33’lerde. Sebze, meyve, süt, et artık dar gelirlinin mutfağına zor giriyor. Neden? Bu da sizin sayenizde.” sözleriyle iktidarın politikalarını eleştirdi.

“TARIM ÜLKESİNDEN İTHALATÇI ÜLKEYE: 10,2 MİLYAR DOLAR İTHALATA KARŞI 6,56 MİLYAR DOLAR İHRACAT”
CHP Antalya Milletvekili Mustafa Erdem, Türkiye’nin tarımdaki dış ticaret dengesine de dikkat çekti. 2025’in ilk dokuz ayında tarım ithalatının yüzde 25 artışla 10,2 milyar dolara çıktığını, tarım ihracatının ise 6,56 milyar dolara gerilediğini söyledi. “Türkiye’yi tarım ülkesinden ithalatçı ülke hâline getirdiniz. Çiftçiyi değil ithalat baronlarını seviyorsunuz.” ifadelerini kullandı.

“HAYVANCILIK BİTME NOKTASINDA, ET VE SÜT KURUMU BAŞKANI HAKKINDAKİ İDDİALAR CİDDİ”
Hayvancılıkta artan yem fiyatlarına dayanamayan üreticinin sektörden çıktığını, et ve süt üretiminin düştüğünü, hayvan sayısının azaldığını belirten Erdem, iktidarın çözümü ürün ithalatında aradığını söyledi.

Et ve Süt Kurumu Genel Müdürü Mücahid Taylan’la ilgili iddiaları da gündeme getiren CHP’li vekil, “Macaristan’da kurduğu şirketle ilgili iddialar var, ‘Ticaret yapmadım.’ diyor, şirketin 1 milyar liralık cirosu olduğu iddiaları var.” dedi. KİT’lerde imza yetkisi olan kişilerin herhangi bir şirkete ortak olamayacağına işaret ederek, “Bununla ilgili ne yazık ki ne görevden alma ne de istifa var; bunu da takdirlerinize bırakıyorum.” ifadesini kullandı.

“ANTALYA SERALARI BOŞ, DOMATES MALİYETİNİN ALTINA DÜŞTÜ, İHRACAT TIRLARI 100’DEN 25’E GERİLEDİ”
Antalya’nın yalnızca bir il değil, “ülkenin kışlık sebze ambarı, ihracat kapısı, örtüaltı üretimin kalbi” olduğunu vurgulayan Erdem, buna rağmen kentteki üreticilerin iktidarın tarım politikalarından ağır darbe aldığını söyledi.

“Antalya’da üretici seraları boş bırakıyor çünkü 1 dekar seranın fide, gübre, ilaç, mazot masraflarını artık çıkaramıyor; ürün para etmiyor.” diyen Erdem, özellikle Kumluca’daki tabloyu şu sözlerle anlattı:
“Kumluca’da 2024’te 50 liraya satılan domates bu yıl 15-20 liraya alıcı bulamıyor; maliyeti 18 lira. Salatalıkta yüzde 50 düşüş var.”

Bir üreticinin sözlerini aktaran Erdem, “Yakıt mı alayım, eve ekmek mi alayım?” ifadesinin Antalya tarımının geldiği noktayı özetlediğini söyledi.

Antalya Toptancı Hali verilerine göre geçen yıl ekim ayında 100 TIR ihracat yapılırken bu yıl aynı dönemde ancak 25 TIR çıkabildiğini belirten CHP’li vekil, yüksek faiz ve kur baskısının ihracatı durma noktasına getirdiğini söyledi. Özellikle dikenli salatalık üreticilerinin zor durumda olduğunu, bu ürünün en çok Gazipaşa’da yetiştirildiğini hatırlatarak, “Gazipaşalı hemşehrilerimiz sizden çözüm bekliyor Sayın Bakan.” dedi.

“ANTALYA’DA SU KRİZİ DERİNLEŞİYOR: GÖKÇELER BARAJI HES’E HİZMET EDİYOR, TARIMA DEĞİL”
Su kaynakları açısından da Antalya’nın büyük sıkıntı yaşadığını belirten Erdem, Elmalı ve Korkuteli’nde yer altı sularının kritik seviyede olduğunu, küresel ısınma ve kuraklığın baskısının arttığını söyledi. Korkuteli’de tarımsal sulama sistemlerinde gerekli bakım ve onarımın yapılmaması nedeniyle özellikle yaz aylarında ciddi su krizi yaşandığını ve üretimin daraldığını ifade etti.

Gazipaşa’da Gökçeler Barajı’nın tarıma ve halka değil HES’e hizmet ettiğini savunan CHP Antalya Milletvekili, “Gazipaşalı çiftçi suya ulaşamıyor, Gökçeler Barajı HES’e çalışıyor.” diyerek barajın sulama kapasitesinin devreye alınmasını istedi.

Alanya’da Dim Çayı Barajı’ndan gelen sulama hatlarındaki boruların bakımsızlığı nedeniyle sık sık arıza yaşandığını, bunun da tarımsal üretimi olumsuz etkilediğini söyleyen Erdem, Alanya halkının bu konuda çözüm beklediğini belirtti.

Antalya’nın tarımsal desteklerden hak ettiği payı alamadığını savunan Erdem, “2026 için dekar başına destek 247 liradan 310 liraya çıkarıldı ama bu, girdi maliyetlerinin çok gerisinde. Ayrıca ödemenin 2027’de yapılacağı konuşuluyor.” dedi. Antalya’daki çiftçilerin, Türkiye bitkisel üretiminin yüzde 7’sini karşılarken, desteklerden yalnızca binde 7 oranında yararlandıklarını söylediğini aktaran Erdem, “Bu akıl dışıdır.” değerlendirmesinde bulundu.

“ORMANLAR CAYIR CAYIR YANIYOR, ELEKTRİK HATLARI İÇİN NE ZAMAN ÖNLEM ALACAKSINIZ?”
Konuşmasının sonunda orman yangınlarına değinen Mustafa Erdem, “Türkiye’de son yıllarda ormanlarımız cayır cayır yanmakta, aynı felaket her yaz Antalya’da da yaşanmakta.” dedi. Yangın söndürme uçaklarının yetersizliğini ve pek çok yangının özelleştirme sonrası bakım yapılmayan elektrik hatlarından kaynaklandığını ifade ederek, “Ne zaman buna önlem alacaksınız Sayın Bakanım? Ülke tamamen yanmadan önlem alırsanız seviniriz.” sözleriyle çağrıda bulundu.

MALATYA KAYISISINA TEŞEKKÜR, MALATYALI BÜROKRAT EKSİKLİĞİNE SİTEM
Oturumun sonunda söz alan CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba ise Komisyon üyelerine Malatya kayısısı ikram ederek kısa bir açıklama yaptı. “Bu, dünyanın en ünlü kayısısı. Plan ve Bütçe Komisyonu üyelerimizin Malatya’yla gurur duymasını isteriz. Malatya kayısısı dünyada yüzümüzü ağartıyor; kuru kayısı dünya ihracatının yüzde 80’ini Malatya tek başına karşılıyor.” diyen Ağbaba, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü’ne (TAGEM) teşekkür etti.

TAGEM’in glütensiz ‘Malatya gevreği’ ve kayısı çekirdeği bisküvisi geliştirdiğini hatırlatan Ağbaba, “Bunlar için TAGEM’e teşekkür ediyoruz, Malatya’nın tarım ürünlerine değer katıyor.” dedi. Ancak Bakanlık bürokrasisinde Malatyalı isimlerin azlığından yakındı: “Glütensiz bisküvi var, kayısı çekirdeği bisküvisi var ama Malatyalı bürokrat yok. Sadece Sayın Ahmet Güldal var, Kemaliyeli; hemşehrimiz sayarız. Onun dışında Malatyalı bürokrat yok.” sözleriyle sitem etti.

Ağbaba, Akçadağlıların esprili serzenişini de Komisyona taşıdı: “Bizim Akçadağlıların bir lafı var: ‘Bu AK Parti kravatlı adam bırakmadı bize.’ diyorlar; ‘Bürokrat kimseyi yapmadı.’ diyorlar.” ifadelerini kullanarak sözlerini tamamladı.

Kaynak: CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI