CHP’Lİ VELİ AĞBABA: “MALATYA ÇİFTÇİSİ DEPREM, DON VE SULAMA KRİZİYLE ÜÇÜNCÜ KEZ YIKILMASIN”

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda Tarım ve Orman Bakanlığının 2026 yılı bütçesi görüşmelerinde söz alan CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, hem Adıyaman hem de Malatya’da baraj, sulama, sigorta ve üretici borçlarına ilişkin sorunları anlattı, çözüm için Bakanlıktan somut adım talep etti. Konuşmasına bütçenin hayırlı olmasını dileyerek başlayan Ağbaba, deprem bölgesi illerin özel durumuna ayrı bir başlık açtı.

“ATATÜRK BARAJINA EV SAHİPLİĞİ YAPAN ADIYAMAN SUYUN NİMETİNİ GÖREMİYOR”
Ağbaba, ilk olarak Adıyaman’daki içme suyu sorununa dikkat çekti. “Adıyaman, Atatürk Barajı’na ev sahipliği yapan ama barajın nimetlerinden faydalanamayan bir şehrimiz.” diyen CHP’li vekil, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının İndere’yi ‘Türkiye’nin en büyük şantiyesi’ olarak tanıttığını hatırlattı.

Adıyaman Belediye Başkanı Abdurrahman Tutdere’nin uyarılarını Komisyona aktaran Ağbaba, “Eğer buraya su verilmezse buranın çöp olacağını söylüyor Belediye Başkanımız. Devlet Su İşleri ile belediye protokol yapmış, GES yardımıyla şehre içme suyunun verilmesi önemli bir durum; bunun hızlıca değerlendirilmesini sizden rica ediyoruz.” ifadelerini kullandı.

Adıyaman’daki Koçali Barajı için de sonuç alınamadığını belirten Ağbaba, “Koçali Barajı’nda bir ilerleme yok, bütün Adıyaman’ın sizden beklediği bir durum bu.” sözleriyle projenin hızlandırılmasını istedi.

“DÜNYANIN EN İYİ KURUTMALIK KAYISISI MALATYA’DA AMA REKLAM VE KORUMA YETERSİZ”
Malatya’nın Türkiye’nin ve dünyanın önemli kayısı üretim merkezlerinden biri olduğunu hatırlatan Ağbaba, fındık, incir, haşhaş, kiraz, keçiboynuzu, ayva ve kayısı gibi ürünlerde Türkiye’nin dünya liderliği bulunduğunu söyledi.

Kayısıya özel bir paragraf açan milletvekili, “Dünyanın en güzel kayısısını üretiyoruz, bizim kurutmalık kayısımızın aroması ne Özbekistan’da var ne İtalya’da var; dünyada lideriz.” dedi. Tarım ve Ticaret Bakanlıklarının kayısı markasının tanıtımı için daha fazla destek vermesi gerektiğini vurgulayan Ağbaba, kaçak kayısı girişine karşı da uyarıda bulundu: “Kaçak kayısı girişinin olmadığı iddia ediliyor ama bunun çok dikkatlice takip edilmesi lazım.”

“TARSİM HASAR ÖDEMELERİNE EL KONDU, ÇİFTÇİ DON PARASINI DA GÖREMEDİ”
Ağbaba, 2025 yılında yaşanan zirai don felaketinin üretici üzerindeki etkisini en sert şekilde hisseden ilin Malatya olduğunu belirtti. “34 civarında il dondan etkilendi ama Malatya yüzde 100 kayıp veren tek il. Kayısımız, kirazımız, cevizimiz, bademimiz; sert kabuklu bütün ürünlerimiz yüzde 100 etkilendi.” sözleriyle tabloyu özetledi.

TARSİM kapsamında yapılan hasar ödemelerinin üreticilerin banka borçlarına otomatik mahsup edilmesini eleştiren CHP’li Ağbaba, “2025 yılında TARSİM tarafından ödenen hasar ödemeleri, Tarım Kredi Kooperatifleri ve Ziraat Bankaları tarafından çiftçi borçlarına karşı mahsup edildi, millet perişan.” dedi.

Çiftçilerin krediyle makine ve traktör aldığını, ancak don tazminatına hesap üzerinden el konulduğunu söyleyen Ağbaba, “Borçların faizsiz ertelenmesi lazım. Üreticiye faizsiz nefes kredisi verilmesi lazım.” çağrısında bulundu.

MALATYA’DA BARajLAR, GÖLETLER VE SULAMA PROJELERİ
Malatya’daki baraj ve sulama projelerini tek tek sıralayan Ağbaba, Yoncalı Barajı’nın durumuna dikkat çekti. “1994 yılında başlayan proje, otuz bir yıl sonra, 2025’te tamamlandı. Arguvan’a hayat verecek bir proje; baraj var ama sulama kanalı yok.” diyerek projenin yarım kaldığını söyledi ve sulama şebekesinin hızla yapılmasını istedi.

Adıyaman’ın Çelikhan ilçe sınırları içinde yer alan Çat Barajına ilişkin verileri de paylaşan Ağbaba, “Çat Barajı göl alanında 344 milyon metreküp su depolanması planlanmıştı ancak bugüne kadar en fazla 110 milyon metreküp depolanabildi. 2025 yılında doluluk oranı yüzde 4 oldu, 17 milyon metreküp su depolanabildi.” dedi.

Malatya merkezde İkizce, Cafana, Cumhuriyet ve Örnek gibi mahallelere sadece bir kez su verilebildiğini vurgulayan Ağbaba, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün su kaybı ve depolama sorununa yönelik teknik çalışmayı acilen tamamlaması gerektiğini söyledi.

Sultansuyu Barajı’nın depremden etkilendiğini, buna rağmen henüz bitirilemediğini hatırlatan CHP’li vekil, sulama dönemine yetiştirilmesini talep etti. Akçadağ ilçesinde 32 mahallenin sulamasını rahatlatacak Melet Deresi üzerindeki barajın da zemin etüdü ve projelerinin tamamlandığını, ihale aşamasına gelindiğini ancak bütçede ödenek ayrılmadığı için bir yıl daha ertelendiğini belirterek, Melet Barajı için ödenek talep etti.

Hekimhan İğdir ve Karapınar, Kuluncak Kızılhisar ve Alvar, Yazıhan Epreme, Darende Ilıca gibi köylerde planlanan göletler için de Bakanlıktan destek isteyen Ağbaba, “Bu göletler yapılırsa bu köylüler çok rahatlayacak.” dedi.

ERKENEK VE SÖĞÜT GÖLETLERİ: “ÇÜRÜKSE NİYE YIKILMIYOR, DEĞİLSE NİYE SU VERİLMİYOR?”
Malatya’daki Erkenek ve Söğüt göletlerindeki sorunlara da işaret eden Ağbaba, bu göletlerin teknik sorunlar nedeniyle su tutamadığını hatırlattı. “Erkenek Göleti’ne ‘çürük’ dediler, çürükse niye yıkılmadı, çürük değilse niye su verilmiyor?” diyerek Bakanlıktan açıklama ve çözüm istedi.

CAFANA VE ÇERKEZYAZISI ÇİFTÇİLERİNİN MEKTUBU KOMİSYONDA OKUNDU
Ağustos ayında Cafana köyüne gittiğini söyleyen Ağbaba, burada sulama sorunlarıyla karşı karşıya kalan köylülerin yazdığı bir mektubu Komisyon tutanaklarına geçirdi. Çiftçilerin kendilerini “Mor Gedik’i Yılanlı’ya, Kermecik’e, Ören yoluna merkeple su taşıyarak kıraç ovayı yeşertenlerin torunları” olarak tanımladığını aktaran Ağbaba, mektuptan şu dizeleri okudu:

“Biz alnındaki terle yerdeki toprağı yoğuranlarız… Yunus Emre’nin deyimiyle ‘Olsun be aldırma Yaradan vardır / Sanma ki zalimin ettiği kârdır / Mazlumun ahı indirir şahı / Her şeyin bir vakti vardır.’ diyerek ahlarla arşıâlâyı inletenleriz.”

Ağbaba, Cafana, Kuyulu, Kuşdoğan, Kırlangıç, Oluklu ve Çerkezyazısı bölgesindeki köylülerin, sulama sorunlarının çözümü için TBMM’ye ve Bakanlığa şiirle sitem ettiğini belirterek, “Bu köylülerin size çok selamı var, bu konuda yardımcı olmanızı istiyorlar.” dedi.

“TARSİM SİSTEMİ İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE GÖRE GÜNCELLENMELİ”
Veli Ağbaba, TARSİM sisteminin mevcut haliyle Malatya gibi riskli bölgelerde üreticiyi korumadığını savundu. “Bu sistem bize çok uymuyor. Yaşanan iklim değişikliği nedeniyle TARSİM’de mutlaka yönetmelik değişikliğine gidilmeli.” diyen Ağbaba, mevcut sözleşme esaslarında yer almayan yeni zarar türlerinin ortaya çıktığını, buna rağmen kapsamın genişletilmediğini belirtti.

Malatya başta olmak üzere talep gelen tüm bölgelerde sigorta kapsamının genişletilmesi, primlerin makul seviyeye çekilmesi ve hasar tespiti süreçlerindeki anlaşmazlıkların giderilmesi gerektiğini vurgulayan CHP’li vekil, “Primler yüksek, hasar tespitindeki anlaşmazlıklar TARSİM’de sigortalamayı azaltıyor.” dedi.

Ağaç başına sigortalanan verim miktarındaki değişikliğe de dikkat çeken Ağbaba, “Bugüne kadar bir ağaç için maksimum 215 kilo ürün yazılıyorken bu yıl sigorta ekranı maksimum 170 kilo olarak açıldı. Dolu vuran vurmayan, don vuran vurmayan tüm Malatya’daki ağaçlar için 170 kilo yazılacak; baştan 45 kilo kaybımız var.” sözleriyle itirazını dile getirdi.

Bakanlığın 18’inci sayfada yer alan parsel bazlı verim sigortası uygulamasının Tekirdağ’da pilot başlatılacağı bilgisini hatırlatan Ağbaba, “Biz Malatya’da perişanız Sayın Bakan, biz de pilot oluruz, ne olacak.” diyerek Malatya’nın da pilot il yapılmasını istedi.

“MALATYA’DA 28 BİNİN ÜZERİNDE İKİNCİ EL TRAKTÖR SATILIYOR, ÇİFTÇİ BORÇTAN KAÇIYOR”
CHP Malatya Milletvekili, kentteki ekonomik sıkışmayı anlatmak için tarım makinesi satışlarına da değindi. “Şu anda ikinci el satış yapılan traktör sayısı Malatya’da 28.316. Niye satıyorlar? Borçlarını ödemek için satıyorlar.” diyen Ağbaba, çiftçinin üretim araçlarını elden çıkarmaya zorlandığını, bu nedenle ek destek ve yeniden yapılandırma gerektiğini belirtti.

SULAMA ÜCRETLERİ, İADE SORUNU VE KAPALI SULAMA TALEBİ
Sulama birliklerinin uygulamalarını da eleştiren Ağbaba, Malatya’daki üreticilerin sulama kartlarına 4–5 sulama için para yüklediğini, ancak fiilen 1 veya 2 kez su alabildiklerini, buna rağmen sulama birliklerinin kalan bedeli geri ödemediğini söyledi. “Deprem vurmuş, don vurmuş; ikinci depremi yaşamış, bari üçüncüsünü yaşamayalım.” sözleriyle sulama maliyetlerinin çiftçi üzerindeki yükünü anlattı.

Malatya’daki baraj ve göletlerin büyük bölümünde hâlen vahşi sulama yapıldığını kaydeden Ağbaba, yalnızca Boztepe (Recai Kutan) Barajı hariç diğer alanlarda kapalı sistem sulamaya geçilmesini talep etti. Akçadağ Sulama Birliğinin 140 bin dekar, Sultansuyu Sulama Birliğinin 144 bin dekar, toplamda 284 bin dekar alanda sulama ihtiyacı bulunduğunu, her yıl artan sıkıntıların kapalı sistemle hafifletilebileceğini söyledi.

“ÇERKEZYAZI SULAMASI AÇIK KANAL, SU KAYBI ÇOK YÜKSEK”
Ağbaba, Çerkezyazı sulamasının ana kanalının 50 kilometre olduğunu ve tamamının açık kanal olarak işletildiğini, bu nedenle çok ciddi su kaybı yaşandığını belirterek, “Çerkezyazı sulamasının kapalı borulu sisteme alınması gerekmektedir.” dedi.

MALATYA ŞEKER FABRİKASI: “İYİ Kİ SATILMADI, ARAZİSİNE KİMSE GÖZ DİKMESİN”
Konuşmasının sonunda Malatya Şeker Fabrikasına ayrı bir paragraf açan Ağbaba, fabrikanın hem üretim hem istihdam hem de kent ekonomisi için stratejik bir tesis olduğunu vurguladı. “Şeker fabrikamız çok özel bir fabrika. Çalışanlarımızın, personelimizin gönlünde özel bir yeri var. İyi ki satılmadı, özelleştirme kapsamından çıkarıldı; hakikaten şehre hayat veren bir fabrika.” ifadelerini kullandı.

Sendikacısından genel müdürlüğe kadar emeği geçen herkese teşekkür eden Ağbaba, fabrikanın arazisiyle ilgili endişelerini de dile getirerek, “Umarım bu şeker fabrikasının arazisinde kimsenin gözü olmaz çünkü orası ortak, Malatya’nın malı. İnşallah buraya kimse göz dikmez.” dedi.

CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, Tarım ve Orman Bakanlığının 2026 yılı bütçesinin Malatya ve bölgedeki üreticilerin sorunlarını görerek revize edilmesini isteyerek sözlerini tamamladı.

Kaynak: CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI