Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek: “Enflasyon düşüyor, cari açık endişe olmaktan çıktı”

TBMM Genel Kurulunun beşinci oturumunda yürütme adına söz alan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, konuşmasına vefat eden Manisa Şehzadeler Belediye Başkanı Gülşah Durbay için taziye dilekleriyle başladı. Şimşek, programın sonuçları, bütçe gelişmeleri, gelir politikaları ve reel sektöre finansmana erişim başlıklarını ele aldı.

Enflasyon: “Belirgin düşüş”
Şimşek, yıl sonu enflasyonunun 2022-2023 sonunda “yüzde 64-65 patikasına yerleştiğini”, 2024’te yüzde 44,4’e, 2025 Kasım itibarıyla yüzde 31,1’e gerilediğini söyledi. Manşet enflasyonda hizmet enflasyonunun gecikmeli tepki verdiğini belirten Şimşek, temel mal enflasyonunun yüzde 18,6, gıda enflasyonunun yüzde 27 seviyesine indiğini kaydetti. 2026’da vergi ve harç güncellemelerinin “yeniden değerleme oranı yerine hedef enflasyon” esas alınarak belirleneceğini, buna karşın gelir vergisi tarifesi gibi vatandaş lehine düzenlemelerde yüzde 25,5 yeniden değerleme oranının uygulanacağını ifade etti.

Cari denge: “Endişe kaynağı değil”
Şimşek, program başında cari açığın milli gelire oranının yüzde 5’in üzerinde olduğunu, 2024’te yüzde 0,8’e gerilediğini söyledi. “Altın hariç cari dengede 3,2 milyar dolarlık fazla” verildiğini belirten Şimşek, enerjide dışa bağımlılık azaldıkça cari dengenin kalıcı biçimde iyileşeceğini savundu. Petrol ihtiyacının yüzde 15’inin, doğal gaz ihtiyacının yüzde 16’sının yerli üretimle karşılandığını söyledi.

Rezervler ve KKM
Şimşek, 2023 Mayıs’ına göre brüt rezervlerde 88 milyar dolar, swap hariç net rezervlerde yaklaşık 123 milyar dolar artış olduğunu belirtti. Kur Korumalı Mevduattan (KKM) çıkışın “başarıyla yönetildiğini” söyleyen Şimşek, net rezerv artışı ve koşullu yükümlülüklerdeki düşüş birlikte değerlendirildiğinde bilanço tarafında “yaklaşık 260-265 milyar dolarlık iyileşme” olduğunu ifade etti.

Risk primi ve borçlanma maliyeti
Şimşek, program öncesi 700 baz puana kadar yükselen ülke risk priminin 216 baz puana gerilediğini söyledi. Beş yıl vadeli dolar tahvil faizinin Mayıs 2023’te yüzde 11,3 iken bugün yüzde 5,5 civarına indiğini belirten Şimşek, dış borç çevirme oranlarının reel sektörde yüzde 151, bankalarda yüzde 186 düzeyine yükseldiğini kaydetti. Kredi notunun son iki buçuk yılda “2-3 kademe arası” artırıldığını söyledi.

“Carry trade tercihimiz değil”
Şimşek, finansman ihtiyacının “carry trade” ile karşılanmasının sağlıksız olduğunu belirterek, buna karşı zorunlu karşılıkların artırılması gibi tedbirler alındığını aktardı. Mevduat ve fonların brüt gelirleri üzerinden enflasyon ayarlaması olmadığını, stopajın yüzde 17,5 olduğunu ifade etti.

Bütçe disiplini ve deprem harcamaları
Şimşek, deprem harcamalarının cari fiyatlarla 3,6 trilyon liraya ulaştığını, buna rağmen bütçe açığının milli gelire oranla 2023’te yüzde 5,1 ile sınırlandığını söyledi. 2024’te bütçe açığının yüzde 4,7’ye gerilediğini, 2025’te yüzde 3,1 civarında gerçekleşeceğini, 2026 hedefinin yüzde 3,5 olduğunu belirtti. OVP sonunda bütçe açığının yüzde 3’ün altına indirilerek Maastricht kriterlerine yeniden yaklaşılacağını söyledi. Kamuda tasarruf paketinin izleme-denetleme modeliyle sürdürüldüğünü, genelge kapsamındaki harcamaların bütçedeki payının uzun dönem ortalaması yüzde 4,6’dan yüzde 3,1’e gerilediğini aktardı.

Vergi politikaları: “Dolaylı vergi payı düştü”
Şimşek, vergide adalet ve kayıt dışılıkla mücadelenin öncelik olduğunu söyledi. Kurumlar vergisinin yüzde 20’den 25’e çıkarıldığını; banka-finans kesimi ile YİD/KÖİ kazançlarının kurumlar vergisinin yüzde 30’a yükseltildiğini, kâr payı stopajının yüzde 10’dan 15’e çıkarıldığını, çok uluslu şirketlere yüzde 15 asgari kurumlar vergisi, yurt içi şirketlere yüzde 10 asgari kurumlar vergisi getirildiğini anlattı. Dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payının yüzde 65,5’ten yüzde 61,9’a düştüğünü savundu.

Reel sektör ve destekler
Şimşek, EXIMBANK sermayesinin 13,8 milyar liradan 88,4 milyar liraya çıkarıldığını, reeskont kredilerinin günlük 300 milyon liradan 4,5 milyar liraya yükseltildiğini söyledi. Çiftçi kredilerinde faizin yüzde 70’inin, esnaf kredilerinde faizin yüzde 50’sinin Hazine tarafından karşılandığını belirterek, “çalışanların ve emeklilerin yanında olduklarını” ifade etti.

Yapısal dönüşüm çağrısı
Şimşek, programın hızlandırılması gereken ayağının “yapısal dönüşüm” olduğunu söyleyerek kamu ihale reformu, KİT yönetişim reformu ve mahallî idarelere ilişkin mali kuralların etkin uygulanmasının öncelikler arasında bulunduğunu kaydetti.

Konuşmasını, 2026 bütçesinin hayırlı olması temennisiyle tamamlayan Şimşek’in değerlendirmeleri sırasında muhalefet sıralarından “dolaylı vergi”, “alım gücü”, “emekli ve asgari ücret” başlıklarında itirazlar dile getirildi.

Kaynak: CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI