İYİ PARTİ’Lİ AYYÜCE TÜRKEŞ TAŞ: “ÇİFTÇİ ÜRÜN DEĞİL BORÇ BİÇİYOR, TARIMDA KÖRLER UÇUŞU DEVAM EDİYOR”

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda Tarım ve Orman Bakanlığının 2026 yılı bütçesi görüşmelerinde söz alan İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı ve Adana Milletvekili Dr. Ayyüce Türkeş Taş, konuşmasını 24 Kasım Öğretmenler Günü dolayısıyla Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve PKK tarafından şehit edilen 192 öğretmen için saygı duruşuyla başlattı.

Konuşmasının merkezine tarım destekleri ve finansal sürdürülebilirlik sorunlarını alan Türkeş Taş, Tarım Kanunu’nun 21’inci maddesinin yıllardır açıkça ihlal edildiğini söyledi. “Bütçeden ayrılacak kaynak GSYH’nin yüzde 1’inden az olamaz.” hükmünü hatırlatan milletvekili, 2026 için çiftçiye verilmesi gereken destek tutarının kanunen çok daha yüksek olması gerektiğini vurguladı.

“DEVLET 100 LİRA VERMESİ GEREKİRKEN 22 LİRA VERİYOR”
Tarım desteklerinin millî gelirdeki payının yalnızca beşte 1 seviyesinde kaldığını ifade eden Türkeş Taş, “Devlet 100 lira vermesi gerekirken çiftçiye 22 lira veriyor.” dedi. AK Parti hükümetlerinin geçmiş yıllarda dahi bu oranın binde 60–63 bandında gerçekleştiğini hatırlattı. Bugün gelinen noktanın tarımsal desteğin bütçe içindeki payının da dip seviyelere gerilemesi olduğunu söyledi.

Destek verilmediği için çiftçinin borca mahkûm edildiğini belirten Türkeş Taş, “Sonra da ‘Ziraat Bankası şu kadar kredi verdi’ diye övünüyorsunuz. Çünkü destek yok; çiftçiyi borca mecbur ediyorsunuz.” değerlendirmesinde bulundu.

2006 yılında çiftçinin 100 TL’lik üretim için 15,5 TL borcu olduğunu söyleyen Türkeş Taş, 2025’in ilk altı ayında her 100 TL’lik üretim için çiftçinin 37,5 TL borçlandığını belirterek, “Çiftçi tarlayı ekiyor ama ürün yerine borç biçiyor.” dedi.

“TARIMDA ÜRETİM DAĞINIK, PAZARLAMADA İSTİKRAR YOK, ÖRGÜTLENME ÇÖKMÜŞ DURUMDA”
Türkiye tarımının derin yapısal sorunlarla boğuştuğunu söyleyen Türkeş Taş, bütçenin geleceğe dair hiçbir çözüme işaret etmediğini belirtti. Tarımsal üretimin dağınık, pazarlama zincirinin istikrarsız, örgütlenmenin yetersiz ve su yönetiminin kırılgan olduğunu kaydeden milletvekili, “Tarımda stratejik bütünlük kaybolmuş durumdadır. Üretici kaderine, tüketici ise pahalılığa terk edilmiştir.” şeklinde konuştu.

Türkiye’de tarımsal üretimi yönlendirecek bir ulusal planlama sistemi olmadığını vurgulayan Türkeş Taş, hububat üretiminden arz açığı bulunan ürünlere, ihracat potansiyelinden bölgesel planlamaya kadar pek çok başlığın bilimsel değil rastlantısal biçimde geliştiğini söyledi.

“TARLA DEĞİL İŞLETME İZLENMELİDİR, BAKANLIKTA YENİ GENEL MÜDÜRLÜK KURULMALI”
Milletvekili, işletme bazlı kayıtların zorunlu olduğunu belirterek, “İşletme bazlı kayıt sistemi olmadan tarımsal planlama mümkün değildir.” değerlendirmesinde bulundu. Bu amaçla Bakanlık bünyesinde Üretim ve Piyasa İzleme Genel Müdürlüğü kurulmasını önerdi.

“ARAZİ TOPLULAŞTIRILMADAN ÇİFTÇİYE ‘VERİMLİ OL’ DEMEK ADALETSİZLİKTİR”
Türkiye’nin en büyük sorunlarından birinin hâlen tamamlanamamış arazi toplulaştırması olduğunu söyleyen Türkeş Taş, toplulaştırılan yerlerde tarla içi hizmetler ve kapalı devre sulama sistemlerinin eksiksiz tamamlanmasının zorunlu olduğunu belirtti. Basınçlı sulamanın tüm bölgelerde zorunlu hâle getirilmesi gerektiğini ifade ederek, “Bunlar yapılmadan çiftçiye ‘Verimli ol’ demek adaletsizliktir.” dedi.

“SU YÖNETİMİ ÇÖKÜK, TARIMIN TEMELİNİ TEHDİT EDİYOR”
Su yönetiminin Türkiye’nin geleceğini doğrudan etkileyecek bir kriz alanı olduğunu belirten Türkeş Taş, su kaynaklarının bölük pörçük kurumlar tarafından yönetildiğini, bu durumun tarımda verim kaybı ve sürdürülemezliğe yol açtığını söyledi.

Sulama organizasyonlarının tek bir otorite altında toplanması gerektiğini söyleyen milletvekili, su fiyatlarının ürün ihtisas örgütleriyle birlikte belirlenmesini, su hasadı projelerinin ve kuraklık senaryolarının ulusal planlama sisteminin merkezine konulmasını önerdi.

“BUGÜN SU YÖNETİMİNİ CİDDİYE ALMAZSAK YARIN TARIM BÜTÇESİYLE BİLE KURTARAMAYIZ” diyen Türkeş Taş, kuraklık riskinin büyüklüğüne dikkat çekti.

“ÜRETİCİ ÖRGÜTLENMESİ ÇOK ZAYIF, PAZARDA ÇİFTÇİ YOK, ARACI VAR”
Türkiye’de üreticinin örgütsüzlüğünün en büyük sorunlardan biri olduğunu vurgulayan İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı, “Pazarda çiftçi yok, aracı var. Aracılar kazanıyor, üretici kaybediyor.” sözleriyle mevcut yapıyı eleştirdi.

Tüm tarımsal üretimin tek bir çatı altında toplanması, ürün gruplarına göre ihtisas örgütlerinin kurulması, pazarlama, işleme, sözleşmeli üretim ve dış pazar arayışlarının bu örgütler aracılığıyla yürütülmesi gerektiğini söyledi. Bu yapılmadıkça çiftçinin gelir elde etmesinin mümkün olmadığını belirtti.

“TARIMDA BÜTÜN TABLO ŞUDUR: KÖRLER UÇUŞU”
Konuşmasının sonunda tarım sektöründeki genel manzarayı özetleyen Türkeş Taş, “Üretim planlaması yok; tarımda kör bir uçuş hâli devam ediyor.” dedi. Üreticinin ayakta kalması için köklü reformların gündeme alınması gerektiğini vurguladı.

İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Dr. Ayyüce Türkeş Taş, Tarım ve Orman Bakanlığı 2026 bütçesinin “çiftçiyi koruyan, üretimi güçlendiren, su yönetimini birleştiren ve planlamayı merkezine alan bir yapıya kavuşması gerektiğini” söyleyerek sözlerini tamamladı.

Kaynak: CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI