İYİ PARTİLİ LÜTFULLAH KAYALAR: “ÇİFTÇİYİ ENFLASYONLA BAŞ BAŞA BIRAKAN TARIM BÜTÇESİ ÜLKENİN GELECEĞİNE İHANETTİR”

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda Tarım ve Orman Bakanlığının 2026 yılı bütçe görüşmeleri kapsamında söz alan İYİ Parti Yozgat Milletvekili Lütfullah Kayalar, tarım bütçesinin büyüklüğüne ve hazırlanış sürecine ilişkin eleştirilerini dile getirdi. Konuşmasına İYİ Parti Grubu adına selamlama ile başlayan Kayalar, tarımın Türkiye ekonomisi içindeki yerini hatırlatarak, “Sanayide ve teknolojide ilerleme olabilir ama temel sektör tarım sektörüdür.” dedi.

Kayalar, Tarım ve Orman Bakanlığı için öngörülen 542 milyar liralık bütçenin, Türkiye’nin tarımsal sorunlarına çözüm üretmekte yetersiz kalacağını savundu. Narenciye, buğday, mercimek, nohut, arpa, pamuk gibi ürünlerde ve sulama yatırımlarında ciddi ihtiyaçlar bulunduğunu belirten Kayalar, çiftçinin içinde bulunduğu durumu “İşinin işçisi durumunda, neredeyse devletten hiçbir şey almadan çalışan bir kesim.” sözleriyle tanımladı.

“TARIM BÜTÇESİ EN AZ 2–3 EN ÖNEMLİ KALEM İÇİNDEDİR”
Tarım bütçesinin önemine özel vurgu yapan Lütfullah Kayalar, “Bugün görüştüğümüz bu bütçe, tarımın dünyadaki ve Türkiye’deki önemini düşündüğümüzde belki de 2-3 en önemli bütçe içerisinden biridir, bana göre birincisidir.” ifadelerini kullandı. Tarımın, tarladan ihracata uzanan zincirde milyonlarca insanı etkilediğini belirten Kayalar, bu zincirin en zayıf halkasının çiftçi olduğunu söyledi.

Kayalar, çiftçilerin maaşlı çalışanlar gibi düzenli bir gelirinin bulunmadığını, destek mekanizmalarının da yetersiz olduğunu aktararak, “Çiftçi sadece kendisi için değil, ülkenin gıda güvencesi için de ücretsiz işçilik yapıyor.” değerlendirmesinde bulundu.

CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÛMET SİSTEMİ ELEŞTİRİSİ
Konuşmasında bütçenin hazırlanma sürecine de geniş yer ayıran Kayalar, Meclis’in denetim gücünün zayıfladığına dikkat çekti. Eski uygulamalarda Maliye Bakanlığının bütçe hazırlığında ana aktör olduğunu hatırlatan Kayalar, “Yeni sistemde belirleyici olan Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığıdır.” diyerek yürütme içindeki rol değişimine işaret etti.

Kayalar, “Maliye Bakanlığının görevi neredeyse sadece gelirleri toplamak hâline gelmiştir.” dedi ve Meclis’in bütçe sürecinde etkisinin azaldığını savundu. Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemini eleştirerek, “Bu sistem, bugünkü Türkiye’nin sorunlarına yeterli çözümü üretemiyor.” ifadesini kullandı.

“MÜSTEŞARLIKLARIN KALDIRILMASI DEVLETİN OMURGASINI ZAYIFLATTI”
Bakanlıklar arası koordinasyon eksikliğine dikkat çeken Lütfullah Kayalar, müsteşarlık kurumunun kaldırılmasının büyük bir boşluk yarattığını belirtti. “Devletin omurgası olan bürokrasinin omurgası müsteşarlıklardır, bunların kaldırılması bakanlıklar arasındaki koordinasyonda fevkalade büyük zorluk ortaya çıkardı.” sözleriyle idari yapıyı eleştirdi.

Devlet Planlama Teşkilatının kapatılmasının da orta vadeli programların ve bütçe bütünlüğünün zayıflamasına yol açtığını savunan Kayalar, “Şu anda bütçenin bütünlüğüyle ilgili gerçekten çalışma yapabilecek, bürokrasi denetimini yapacak yapı kökünden çökmüş durumdadır.” değerlendirmesinde bulundu.

TARIM ŞÛRALARI VE ORTA VADELİ PROGRAM
Tarım politikalarının belirlenmesinde yapılan tarım şûralarına değinen Kayalar, şûraların prensip olarak önemli olduğunu ancak sonuçlarının hayata geçirilmediğini söyledi. “Tarım şûralarında genel sorunlar dile getiriliyor, bu güzel bir şeydir ama orada kalıyor, neticeye ulaşmıyor.” diyen Kayalar, orta vadeli programla bütçe gerçekleşmeleri arasındaki farkların da ciddi sorun yarattığını ifade etti.

Kayalar, Türkiye’de tarım politikalarının uzun vadeli planlara dayanması gerektiğini vurgulayarak, kuraklık ve su yönetimi konularında “maliyet düşünmeden” yatırım yapılmasını zorunlu gördüğünü belirtti.

GIDA KOMİTESİ VE ENFLASYONLA MÜCADELE ELEŞTİRİSİ
Lütfullah Kayalar, Gıda Komitesi yapısına da değinerek, bu komitede yer alan kurumların Hazine ve Maliye Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı ve Merkez Bankası olduğunu hatırlattı. Komitenin sekretaryasının Hazine ve Maliye Bakanlığınca yürütüldüğünü belirtirken, kendi bakanlık deneyimine atıfla “Maliye Bakanlıkları bütçeyi sadece gelir-gider dengesi üzerinden okur.” tespitinde bulundu.

Kayalar, enflasyonla mücadelede izlenen yöntemi sert şekilde eleştirerek, “Gelir ve giderleri denkleştirmek için bütün sıkıntıyı, enflasyonla mücadeleyi çiftçinin sırtına yükleyerek, çiftçinin ürününün bedelini baskı altında tutarak, girdi maliyetlerinin tamamını serbest bırakarak eğer denk bütçe yapacaksanız bu ülkenin geleceğine ihanettir.” ifadelerini kullandı. Bu sözlerini özellikle vurguladığını söyleyen Kayalar, mevcut yaklaşımın sürdürülemez olduğunu dile getirdi.

“ÇİFTÇİYE YÜZDE 1 DESTEK KANUNU UYGULANMADI, KAYIP 10 MİLYAR DOLAR”
Tarım destekleri konusunda 2006 yılında kabul edilen ve milli gelirin en az yüzde 1’inin çiftçiye destek olarak ayrılmasını öngören kanunu hatırlatan Lütfullah Kayalar, bu hükmün uygulanmadığını söyledi. “Sadece bu yıl için bu kanunun uygulanmamasından kaynaklanan çiftçi kaybı 10 milyar dolardır.” diyen Kayalar, Tarım ve Orman Bakanlığı bütçesinin tamamının 542 milyar lira olduğunu hatırlatarak rakamlar arasındaki çelişkiye dikkat çekti.

Çiftçinin, ülkenin gıda güvencesi ve ihracat kapasitesi için taşıdığı öneme vurgu yapan Kayalar, tarımsal desteklerin artırılması ve tarım politikalarının yeniden yapılandırılması çağrısında bulundu.

Konuşmasını, “Bu bütçe bu hâliyle ülkenin tarımsal sorunlarına kalıcı çözüm getiremez.” değerlendirmesiyle tamamlayan Lütfullah Kayalar, Tarım ve Orman Bakanlığı bütçesinin “hayırlı olması” temennisinde bulundu.

Kaynak: CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI