İYİ Partili Yavuz Aydın: “Demir yolu kalkınmanın omurgasıydı, 23 yılda sadece 2.971 kilometre yapabildiniz”

İYİ Parti Trabzon Milletvekili Yavuz Aydın, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının 2026 yılı bütçesi üzerinde partisinin görüşlerini Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda dile getirdi. Aydın, konuşmasının başında demir yolunun yalnızca bir ulaşım aracı değil, bir ülkenin kalkınma felsefesini yansıtan temel tercih olduğuna işaret ederek “Demir yolu bir ülkenin kalkınma tercihini gösteren stratejik bir damardır. Devlet demir yoluna nasıl bakıyorsa sanayi politikasına, bölgesel eşitsizliklere ve dış ticaret vizyonuna da öyle bakıyor demektir.” dedi.

“Cumhuriyet 15 yılda 3.302 km yaptı, siz 23 yılda 2.971 km’de kaldınız”

Aydın, tarihsel karşılaştırmalar üzerinden Türkiye’nin demir yolu performansını değerlendirdi. Osmanlı’dan devralınan mirası hatırlatarak “Osmanlı döneminden 4.138 kilometrelik demir yolu devralan Cumhuriyet, savaştan çıkmış olmasına rağmen ilk on beş yılda 3.302 kilometre yeni hat inşa etti.” dedi.

AK Parti iktidarının bilançosuna işaret eden Aydın, “2002’den 2025’e, bütçeleri katlaya katlaya büyüttüğünüz yirmi üç yılda ancak 2.971 kilometre yeni hat yapabildiniz.” sözleriyle iktidarın performansını eleştirdi.

Demir yolunun Cumhuriyetin ilk yıllarında ekonominin omurgası kabul edildiğini vurgulayan Aydın, o dönemde demir yolunun “Anadolu’yu birbirine bağlayan, üretimi limanlara ulaştıran, yoksul vilayetleri merkeze yaklaştıran millî bir proje” olarak kurgulandığını hatırlattı.

“Ulaştırma dengesi kara yola kaydı, ülke akaryakıta mahkûm edildi”

Aydın, 1950’lerden sonra demir yolunun geri plana itilmesiyle ulaştırma dengesinin kara yolu lehine bozulduğunu belirterek şöyle konuştu:

“1950’den sonra demir yolu geri plana itildi, ulaştırma dengesi kara yoluna kaydı, ülke akaryakıta ve dışa bağımlı modellere mahkûm edildi. Bugün lojistik maliyetlerimizin yüksekliği de, bölgesel gelişmişlik farklarımız da bu tercihin bedeli olarak karşımıza çıkıyor.”

“Demir yoluna yönelim geç ama yerinde; yeter ki yeni rant başlığına dönüşmesin”

Ulaştırma bütçesinde demir yoluna ayrılan paydaki artışı “doğru ama gecikmiş” bir adım olarak nitelendiren Aydın, şerhini de düşerek şunları söyledi:

“2026 bütçesinde kara yolundan demir yoluna doğru gördüğümüz yönelimi yerinde, ancak geç kalmış bir tercih olarak görüyoruz. Fakat geçmediğimiz köprülerin, uçmadığımız havalimanlarının, yatmadığımız hastanelerin garanti ödemeleriyle oluşan kötü tecrübeyi düşününce bu yaklaşımın yeni bir rant ve oyalama başlığına dönüşmesinden endişe ediyoruz.”

Aydın, köprü ve otoyol yatırımlarına kategorik olarak karşı olmadıklarının altını çizerek “Elbette köprüler, otoyollar, tüneller gereklidir; itirazımız bunlara değil, demir yolunun bu bütün içinde hâlâ yeterince güçlü bir öncelik hâline getirilmemesine.” dedi.

“Trabzon demir yolunu beklerken güzergâh bir Samsun–Sarp, bir Erzincan–Trabzon; hangisi stratejik tercih?”

Konuşmasının ikinci bölümünde seçim bölgesi Trabzon üzerinden somut örnekler veren Aydın, şehrin demir yolu gündeminin neredeyse Cumhuriyet tarihiyle yaşıt olduğunu hatırlattı:

“Trabzon, Cumhuriyetin ilk yıllarından bu yana demir yolunu gündeminde tutmuş; ancak rayların bir türlü ulaşamadığı bir şehir olarak kalmıştır.”

Yıllarca gündemde tutulan Erzincan–Trabzon demir yolu hattına atıfta bulunan Aydın, “Erzincan–Trabzon hattı için ‘Geliyor, geliyor, projesi ihale edildi, ediliyor’ denildi, bölge halkı oyalanıp durdu. Şimdi rota Samsun–Sarp hattına çevrildi.” sözleriyle güzergâh tercihindeki belirsizliğe dikkat çekti.

Aydın, Ulaştırma Bakanlığına şu soruları yöneltti:

“Karadeniz’i uluslararası bir koridora dönüştürecek omurga hat hangisidir? Bu tercih neye göre değiştirildi? Gerçekten fizibil olan, yük ve yolcu potansiyeliyle limanlarla, lojistik merkezlerle entegre edilmiş proje hangisidir?”

“Orta Koridor ve Zengezur konuşuluyor ama Karadeniz’in demir yolu omurgası bu bütçede yok”

Aydın, Türkiye’nin dış ticaret vizyonunda sıkça dile getirilen Orta Koridor, Bakü Tiflis Kars Hattı, Zengezur Koridoru gibi başlıkları da hatırlatarak bunların Karadeniz ayağına işaret etti:

“Orta Koridor’u, Bakü hattını, Zengezur Koridoru’nu konuşuyoruz; Türkiye’yi Asya’ya, Türkistan coğrafyasına demir yollarıyla bağlamaktan söz ediyorsunuz. Peki haritayı önümüze koyduğumuzda Trabzon Limanı’nı, bölgenin ihracat ve lojistik gücünü merkeze alan bir Karadeniz demir yolu stratejisini bu bütçede göremiyoruz.”

“Kalkınmanın yolu demir yolundan geçer.” diyen Aydın, demir yolu yatırımlarının dağınık ve gecikmiş adımlar yerine planlı bir millî kalkınma hamlesi çerçevesinde ele alınması gerektiğini vurguladı.

“Daha cesur bütçe, daha net strateji şart”

Aydın, hızlı tren ve parça parça yürütülen hat çalışmaları üzerinden tabloyu özetleyerek, “Hızlı tren projeleri tek tek konuşuluyor ama Türkiye’nin gerçekten kapsamlı, omurga niteliğinde bir demir yolu ağına kavuşabilmesi için daha cesur bir bütçe ve daha net bir stratejiye ihtiyaç var.” ifadesini kullandı.

Konuşmasını “Kalkınmanın yolu demir yolundan geçer; bu doğrultuda yurdun her köşesinde, planlı ve bütüncül bir demir yolu hamlesi başlatılmalıdır.” çağrısıyla tamamlayan Yavuz Aydın, Genel Kurulu saygıyla selamladı.
İYİ Parti ve YENİ YOL sıralarından alkışlar yükseldi.

Kaynak: CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI