TÜBİTAK ve Çin Bilimler Akademisinin 2025 çağrısında desteklenen uluslararası projelerin yarısı Ege Üniversitesinden çıktı

İzmir’de bulunan Ege Üniversitesi Güneş Enerjisi Enstitüsü, TÜBİTAK ve Çin Bilimler Akademisi (CAS) tarafından açılan 2025 yılı ikili iş birliği çağrısı kapsamında Türkiye’den destek almaya hak kazanan dört projeden ikisinin sahibi oldu. Her iki çalışma, güneş enerjisi teknolojilerinde verimlilik, dayanıklılık ve yeni nesil malzeme geliştirme yaklaşımlarını merkeze alıyor.

“Uluslararası kabul gören çalışmalar yürütülüyor”
Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, projelerin sonuçlarını değerlendirerek, “Üniversitemiz akademisyenlerinin uluslararasılaşma misyonumuz doğrultusunda yürüttükleri bilimsel çalışmalar küresel düzeyde kabul görmeye devam ediyor. TÜBİTAK ve CAS kapsamında desteklenen dört projeden ikisi araştırmacılarımız tarafından hazırlandı.” dedi.

Uzay ve havacılık için esnek tandem güneş hücreleri
Güneş Enerjisi Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Ceylan Zafer’in yürütücülüğünü üstlendiği “Radyasyona Dayanıklı Esnek Perovskit/Organik Tandem Güneş Hücreleri için SAM-Mühendislikli Arayüzler” başlıklı proje, uzay ve havacılık uygulamalarına yönelik hafif, esnek, yüksek verimli ve radyasyona dayanıklı yeni nesil güneş hücreleri geliştirmeyi hedefliyor.

Prof. Dr. Zafer, “Bu proje ile uzay ve havacılık uygulamalarında kullanılabilecek yeni nesil esnek tandem güneş hücreleri geliştirmeyi hedefliyoruz.” dedi. Arayüzlerde kullanılacak self-assembled monolayer (SAM) tabanlı moleküllerin enerji seviyelerini ayarlayarak verimi artıracağını ifade eden Zafer, laboratuvar ortamında elektron ve proton ışınlaması, UV maruziyeti ve termal döngüler içeren kapsamlı uzay benzeri testlerin yapılacağını belirtti.

“Uluslararası iş birliği uzaydan dünyaya uzanan katma değer sunuyor”
Projenin iş birliği yönüne dikkat çeken Prof. Dr. Zafer, “Türkiye’deki malzeme mühendisliği birikimini yurt dışındaki cihaz entegrasyonu ve uzay test altyapıları ile bir araya getiriyoruz. Geliştireceğimiz esnek güneş hücreleri yalnızca uzay görevlerine değil, Dünya’daki temiz enerji dönüşümüne de katkı sunacak.” diye konuştu.

Esnek güneş hücrelerinde hafiflik ve dayanıklılık hedefi
Projenin araştırmacılarından Dr. Öğr. Üyesi Adem Mutlu, “Cihazlar esnek polimer altlıklar üzerinde üretilecek. Böylece ağırlık önemli ölçüde azalacak ve uydu yüzeylerine ya da katlanabilir sistemlere uyarlanabilir hale gelecek.” dedi. Mutlu, SAM-mühendislikli arayüzlerle hem verimde hem de uzun süreli kararlılıkta belirgin iyileşme beklediklerini kaydetti.

Perovskit/organik tandem sistemlerde verim ve kararlılık artışı hedefleniyor
Destek alan ikinci çalışma, Doç. Dr. Burak Gültekin ve Prof. Dr. Sermet Koyuncu tarafından yürütülen “Yenilikçi Arayüz Malzemeleri ile Perovskit/Organik Tandem Güneş Hücrelerinde Verimlilik ve Kararlılığın Artırılması” projesi oldu. EPIC-TSC adıyla yürütülen proje, enerji taşıyıcı kayıplarını azaltarak %20 üzeri güç dönüşüm verimi ve 1000 saatten fazla kararlılık hedefliyor.

Doç. Dr. Gültekin, “Proje kapsamında iki farklı arayüz malzeme ailesi tasarlayıp geliştireceğiz. Bunlar p-genişletilmiş viologen türevleri ve karbazol-tabanlı SAM polimerleridir.” açıklamasını yaptı. Bu malzemelerin enerji seviye hizalanması, yük taşınımı ve rekombinasyon süreçlerini doğrudan etkileyeceğini belirten Gültekin, elde edilen yapıların hem tek-eklem hem de tandem hücrelerde test edileceğini söyledi.

Türkiye ve Çin ekiplerinin ortak yürüttüğü bilimsel süreç
Gültekin, “Ege Üniversitesi Güneş Enerjisi Enstitüsü perovskit formülasyonlarının geliştirilmesi, ince film kaplamaları ve aygıt üretiminde görev alacak. Çin Bilimler Akademisi ise geniş ölçekli film üretimi ve ileri spektroskopik analizlerde tamamlayıcı bir rol üstlenecek.” dedi. Projenin TRL 3–4 seviyesinde konumlandığını aktaran Gültekin, geliştirilecek malzemelerin orta vadede ticari ince-film perovskit teknolojilerine katkı sağlayacağını vurguladı.

Güneş enerjisinde rekabet gücünü artırmayı amaçlayan bilimsel adımlar
Her iki proje, Ege Üniversitesi’nin güneş enerjisi teknolojileri alanındaki araştırma kapasitesini güçlendirmeyi, nitelikli insan kaynağı yetiştirmeyi ve uluslararası görünürlüğünü artırmayı hedefliyor. Çalışmaların, Türkiye’nin ileri düzey güneş enerjisi teknolojilerindeki konumunu güçlendirmesi bekleniyor.

Kaynak: CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI