AB, Gazze'deki saldırılar ve yardım ablukası nedeniyle İsrail ile tüm iş birliğini masaya yatırıyor

AB'den İsrail'e diplomatik uyarı
Avrupa Birliği (AB), Gazze'de süregelen saldırılar ve iki ayı aşkın süredir devam eden yardım ablukasının kaldırılmaması gerekçesiyle, İsrail ile olan kapsamlı ticaret ve iş birliği anlaşmasını gözden geçirme kararı aldı. Karar, Hollanda Dışişleri Bakanı Caspar Veldkamp’ın önerisi üzerine 27 dışişleri bakanından 17’sinin desteğiyle salı günü alındı.

AB Komisyonu, bu gelişmeyle birlikte, İsrail’in AB-İsrail Ortaklık Anlaşması’nın insan haklarına ilişkin 2. Maddesini ihlal edip etmediğine yönelik resmi bir inceleme başlatacak. Bu madde, ticaret ve diplomatik ilişkilerin insan hakları ve demokratik ilkelere dayalı olması gerektiğini vurguluyor.

İsrail'den tepki gecikmedi
İsrail Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Oren Marmorstein, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada, AB’nin kararını reddettiklerini belirtti. İsrail'in 'Hamas tarafından dayatılan bir savaşta savunma pozisyonunda' olduğunu dile getiren Marmorstein, ülkesinin daha önce ABD destekli ateşkes ve rehine takası tekliflerini kabul ettiğini ancak Hamas tarafından reddedildiğini hatırlattı.

Ayrıca, Avrupa Birliği’nin İsrail’e yönelik eleştirilerinin Hamas’ı cesaretlendirdiğini savunan Marmorstein, bu tutumun savaşın uzamasına neden olduğunu öne sürdü. AB’nin yardım akışına yönelik İsrail ve ABD’nin son girişimlerini görmezden geldiğini iddia eden sözcü, İsrail’in AB temsilcileriyle diyaloğa açık olduğunu da ifade etti.

Ortaklık anlaşması mercek altında
AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, Brüksel’de yaptığı açıklamada, 'İsrail ile anlaşmamızın 2. maddesinin gözden geçirilmesi için güçlü bir çoğunluk oluştu' dedi. Kallas, inceleme sürecinin başlatılacağını ve insani yardımların serbest bırakılmasının İsrail’in sorumluluğunda olduğunu vurguladı.

AB’nin İsrail ile yıllık ticaret hacmi 45 milyar euronun üzerinde bulunuyor. Bu nedenle alınan kararın, ikili ilişkiler açısından önemli sonuçlar doğurması bekleniyor.

Destekleyen ülkeler ve veto
Hollanda’nın önerisine kamuoyu önünde destek veren ülkeler arasında Belçika, Finlandiya, Fransa, İrlanda, Lüksemburg, Portekiz, Slovenya, İspanya ve İsveç yer aldı. Ayrıca Avusturya, Danimarka, Estonya, Malta, Polonya, Romanya ve Slovakya da destek verdi.

İsrailli yerleşimcilere yönelik ek yaptırımlar teklifine 27 ülkeden 26’sı destek verirken, Macaristan veto hakkını kullanarak bu girişimi engelledi. İsveç Dışişleri Bakanı Maria Malmer Stenergard, bazı İsrailli bakanlara yönelik AB yaptırımlarını da savunacağını açıkladı.

İngiltere de tepki verdi
Aynı günün erken saatlerinde İngiltere, Gazze’deki 'katlanılamaz' saldırılar nedeniyle İsrail büyükelçisini çağırdı ve ticaret görüşmelerini askıya aldı. Bu adım, Fransa ve Kanada ile birlikte yapılan ortak uyarının ardından geldi.

AB’de yaklaşım değişiyor
İsrail-Hamas savaşı 7 Ekim 2023’te başlamış ve AB’nin bu konudaki yaklaşımı uzun süredir birlik içinde olmamıştı. Ancak 11 haftadır süren yardım engeli, üye ülkelerin yaklaşımında değişim yarattı. Kaja Kallas, İsrail'in sınırlı yardım geçişlerine izin vermesini memnuniyetle karşıladıklarını ancak bunun “okyanusta bir damla” olduğunu ifade etti. Yardımların derhal ve geniş ölçekte serbest bırakılması gerektiğini dile getirdi.

Kaynak: CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI