Boğmaca Aşısında Alarm Zilleri: Vakalar Patladı, Uzmanlar Uyardı

Boğmaca yeniden yükselişte
Tıbbi adıyla pertussis olarak bilinen boğmaca, bakteriyel bir solunum yolu enfeksiyonu olarak özellikle bebekler ve küçük çocuklar için ciddi riskler oluşturuyor. Şiddetli öksürük nöbetleriyle kendini gösteren hastalık, zatürre, solunum durması ve nöbet gibi ağır komplikasyonlara yol açabiliyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, her yıl dünya genelinde 5 yaş altı yaklaşık 24 milyon çocuk boğmacaya yakalanıyor, 160 binden fazlası ise hayatını kaybediyor.

Pandemi sonrası hızlı artış
COVID-19 pandemisi döneminde uygulanan sosyal mesafe, maske kullanımı ve kapanmalar nedeniyle boğmaca vakaları ciddi oranda düşmüştü. Ancak 2022 sonrasında bu tablo tersine döndü. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) 2024 yılında 35 binden fazla vaka bildirdi. Bu sayı, pandemi öncesi 2019’daki rakamların neredeyse iki katına ulaşmış durumda. Ekim 2024 ile Nisan 2025 arasında ABD'de boğmaca nedeniyle iki bebek, bir çocuk ve bir yetişkin hayatını kaybetti.

Aşılama oranlarında gerileme
Boğmaca, 1914’ten bu yana etkili ve güvenli bir aşı ile önlenebiliyor. Buna rağmen aşılamada düşüş dikkat çekiyor. ABD’de 2019-2020 döneminde anaokulu çağındaki çocukların yüzde 95’i aşılıyken, bu oran 2023-2024’te yüzde 92’ye geriledi. Ergenlik dönemindeki hatırlatma dozlarının yapılma oranı ise daha düşük seviyelerde seyrediyor. Uzmanlara göre 1990’larda tam hücreli aşıdan hücresiz aşıya geçilmesi de bağışıklık süresinin kısalmasına neden oldu. Tam hücreli aşının koruyuculuğu 10-12 yıl sürerken, hücresiz aşılarda bu süre 3-5 yıla düşüyor.

En yüksek risk grubunda bebekler var
Boğmaca, aşılanmamış bireylerde yüzde 80 oranında bulaşma riski taşıyor. Özellikle 6 haftalıktan küçük ve henüz aşılanamayan bebekler en yüksek risk altında bulunuyor. Gebelik döneminde uygulanan aşı, annenin bağışıklığını bebeğe aktararak doğum sonrası koruma sağlıyor. CDC, çocuklara 2, 4, 6 ve 15. aylarda ve 4 yaşında olmak üzere toplam 5 doz aşı yapılmasını öneriyor. 11-12 yaşlarında bir hatırlatma dozu ve yetişkinlikte en az bir ek doz daha yapılması tavsiye ediliyor. Ayrıca bebeklerle temas eden yetişkinlerin de hatırlatma dozlarını yaptırmaları gerektiği belirtiliyor.

Aşı güvenliği bilimsel olarak kanıtlı
Uzmanlara göre boğmaca aşısı 80 yılı aşkın süredir uygulanan ve güvenliği bilimsel olarak defalarca kanıtlanmış bir aşı. Yan etkiler genellikle hafif olup, ciddi reaksiyonlar yüzde 1’in altında görülüyor. Aşı takvimini eksiksiz tamamlayan çocukların yüzde 98’i ilk yıl içinde boğmacaya karşı korunuyor. Beş yıl sonra bu oran düşse de hatırlatma dozlarıyla koruma oranı hastaneye yatışlara karşı yüzde 90’a kadar çıkabiliyor.

Kaynak: CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI