Dolar Küresel Ticarette Güç Kaybediyor: Alternatif Para Birimleri Yükselişte
Uluslararası Para Fonu (IMF) verilerine göre, doların küresel işlemlerdeki payı son beş yılda yüzde 61,5'ten yüzde 50,2'ye geriledi. Rusya ve Çin başta olmak üzere birçok ülke, ticarette yerel para birimlerini daha fazla kullanmaya başladı. BRICS ülkelerinin etkisi artarken, yuanın uluslararası ticaretteki payı da hızla yükseliyor.
Doların küresel ticaretteki payı geriliyor
IMF tarafından yayımlanan verilere göre, 2019 sonunda yüzde 61,5 olan doların küresel işlemlerdeki payı Ocak 2025 itibarıyla yüzde 50,2’ye düştü. 1999’da avronun dolaşıma girmesiyle doların hakimiyeti azalmaya başlarken, son yıllarda bu süreç hızlandı.
Dolarsızlaşma süreci hızlandı
2008 küresel finans krizinden sonra ülkeler, ekonomik kırılganlıkları azaltmak için dolarsızlaşma yönünde adımlar attı. 2022’de başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı ve ABD’nin yaptırımları bu süreci daha da hızlandırdı. Rusya, ticarette doların payını yüzde 51,7’den yüzde 33,9’a indirirken, yuanın kullanımını artırdı.
Rusya ve Çin ticarette yerel paraları tercih ediyor
Rusya, Çin ile yaptığı ticarette son 12 yıldır doları devre dışı bırakmaya yönelik adımlar atıyor. 2022 başında yüzde 25 olan iki ülke arasındaki ticarette yerel para kullanım oranı, 2024 itibarıyla yüzde 80’in üzerine çıktı. İki ülke arasındaki ticaret hacmi ise 245 milyar doları aştı.
BRICS ülkeleri alternatif sistemler geliştiriyor
Son yıllarda üye sayısını artıran BRICS, doların küresel ticaretteki etkisini azaltmak için çeşitli projeler geliştiriyor. BRICS ülkelerinin küresel ticaretteki payı yüzde 40’a yaklaşırken, ABD yaptırımları karşısında alternatif ödeme sistemleri üzerinde çalışmalar yürütülüyor.
Yuan küresel ticarette güçleniyor
Çin, uluslararası ticarette yuanın payını artırmak için Sınır Ötesi Bankalararası Ödeme Sistemi (CIPS) gibi yeni finansal altyapılar oluşturuyor. Çin Merkez Bankası verilerine göre, yuan cinsinden sınır aşırı ödemeler 2024’ün ilk sekiz ayında 5,9 trilyon dolara ulaştı.
Türkiye de yerel para ile ticareti artırıyor
ABD'nin doların finansal bir silah olarak kullanılabileceği endişesi nedeniyle Türkiye de yerel parayla ticareti teşvik ediyor. 2024’te Türk Lirası ile dış ticaret hacmi yüzde 37,5 artarak 1 trilyon 129 milyar liraya ulaştı. TL ile ihracat yapılan ülke sayısı 205’e yükseldi.
Kaynak: CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI
