CHP’Lİ AHMET VEHBİ BAKIRLIOĞLU: “MEB BÜTÇESİ DERSLİK AÇIĞINI KAPATMIYOR, ÖĞRENCİLER DEVAMSIZ VE MUTSUZ”

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Millî Eğitim Bakanlığının 2026 yılı bütçesi görüşülürken söz alan CHP Manisa Milletvekili Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu, bakanlık bütçesinin kompozisyonunu ve sahadaki yansımalarını rakamlarla değerlendirdi.

Bakırlıoğlu, 2026 yılı için Millî Eğitim Bakanlığı bütçesinin 1 trilyon 944 milyar lira olduğunu hatırlatarak, “Personel ve SGK primleri bu bütçenin her sene olduğu gibi yüzde 80’lerini doldurmakta, bu sene de yüzde 82’sini oluşturuyor, tam 1 trilyon 609 milyar lira.” dedi. 2024 kesin hesabına bakıldığında da benzer bir tablo görüldüğünü, personel ve sigorta giderlerinin bütçenin yaklaşık yüzde 80’ini oluşturduğunu söyledi.

“Eğitime ayrılan pay GSYH içinde düşüyor”
Bakırlıoğlu, Millî Eğitim Bakanlığı bütçesinin hem genel bütçeden hem de millî gelirden aldığı payın yıllar içinde azaldığını vurguladı. “2016 yılında eğitim harcaması gayrisafi yurt içi hasılanın yüzde 4’üne denk gelmekteyken 2026 yılında planlanan oran yüzde 3,4.” diyen Bakırlıoğlu, eğitime ayrılan kaynağın büyüklük olarak artsa da ekonomideki payının gerilediğine dikkat çekti.

Mal ve hizmette aşım, yatırımdan kesinti sorusu
Bütçe belgelerinde özellikle 2024 yılı mal ve hizmet alım giderlerinin başlangıç ödeneğini aşmasını eleştiren Bakırlıoğlu, “Başlangıç ödeneği 79 milyar lira, harcama 103,8 milyar lira. Tüketime yönelik mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan ciddi bir aşım var.” dedi ve bu konuda Bakanlıktan açıklama istedi.

Buna karşın sermaye giderlerinde, özellikle gayrimenkul sermaye üretim giderlerinde ödeneğin altında kalındığını belirten Bakırlıoğlu, “2024 yılında 80,9 milyar liralık ödenek ayrılmış olmasına rağmen okul bina yapımı için yapılan harcama 56,9 milyar lira. Yani ayrılan yatırım ödeneği tam olarak kullanılmamış.” dedi.

“İlköğretimde öğrencilerin yüzde 35’i ikili öğretimde, Manisa’da 1.383 derslik açığı var”
Türkiye’de ciddi derslik ihtiyacı olduğunun Bakanlık sunumlarında da yer aldığını anımsatan Bakırlıoğlu, “İlköğretimde öğrencilerimizin yüzde 35’i ikili öğretimde okumak zorunda kalıyor.” dedi. Manisa’dan örnek vererek, “İlköğretimde 7.139 derslik var, 1.383 yeni dersliğe ihtiyaç var.” bilgisini paylaştı.

“Ama anladığımız kadarıyla 2024 yılındaki gayrimenkul sermaye üretim giderleriyle ilgili ödeneğinizi harcamamışsınız.” diyen Bakırlıoğlu, derslik açığı varken yatırım ödeneğinin neden tam kullanılmadığının açıklanmasını istedi.

Devamsızlık alarmı: “Meslek liselerinde öğrencilerin yarısı 20 gün ve üzeri devamsız”
TÜİK verileri ve PISA çıktılarının, eğitimde devamsızlık sorununa işaret ettiğini söyleyen Bakırlıoğlu, ilköğretimde 20 gün ve üzeri devamsızlık oranının yüzde 13,33 olduğunu aktardı. Kendi öğrencilik yıllarına atıfla, “Ben ilkokulda beş yıl boyunca bir gün devamsızlığım vardı, ortaokulda da bir gün; arkadaşlarım da benzer şekildeydi. Yüzde 13,33 çok yüksek bir oran.” dedi.

Liselerde tablo daha çarpıcı. Tüm lise türleri ortalamasında 20 gün ve üzeri devamsızlık oranının yüzde 27,74 olduğunu belirten Bakırlıoğlu, “Meslek liselerinde bu oran yüzde 49,78. Yani öğrencilerimizin neredeyse yarısının ciddi devamsızlık problemi var.” dedi.

PISA 2022’de de benzer soruların sorulduğunu hatırlatan Bakırlıoğlu, “Üst üste kesintisiz üç ay boyunca okula gitmeyen çocuklarımızın oranı yaklaşık yüzde 5. En önemli gerekçe sağlık sorunları olarak görünüyor ama bu oranlar çok yüksek.” değerlendirmesini yaptı.

9’uncu sınıf tekrar oranı ve MESEM’e gidenler
Bakırlıoğlu, 9’uncu sınıf tekrar oranlarının da alarm verici düzeyde olduğunu belirtti. Tüm okul türlerinde problem olduğunu söyleyen Bakırlıoğlu, özellikle meslek liselerinde durumun ağır olduğunu ifade etti. “Meslek liselerinde 9’uncu sınıfı tekrarlama oranı yüzde 38, neredeyse yüzde 40.” dedi.

Bu rakamların yalnızca sınıf tekrarı yapan ve devam eden öğrencileri kapsadığını hatırlatan Bakırlıoğlu, “9’uncu sınıfta kalıp da devam etmeyen, MESEM’lere giden çocuklar da var.” diyerek tabloyu daha ağır gösterdi.

“Eğitim hızla özelleştiriliyor, en yoksul yüzde 20 toplam harcamanın sadece yüzde 2,3’ünü yapabiliyor”
Eğitimin hızla ve adım adım özelleştiğini savunan Bakırlıoğlu, bunun fırsat eşitliğini zedelediğini ve ciddi bir adaletsizlik ürettiğini söyledi. TÜİK verilerine göre en yoksul yüzde 20’lik gelir grubunun toplam eğitim harcamalarının yalnızca yüzde 2,3’ünü yapabildiğini belirten Bakırlıoğlu, “En zengin yüzde 20 ise toplam eğitim harcamalarının yüzde 64’ünü yapıyor. En büyük eşitsizliğin olduğu yer ne yazık ki eğitim.” dedi.

PISA 2022’de kapsayıcılık endeksine bakıldığında, Türkiye’nin akademik kapsayıcılıkta 37 ülke arasında 35’inci, sosyal kapsayıcılıkta ise 32’nci sırada olduğunu aktaran Bakırlıoğlu, “Puanlar artmış olabilir ama eşitsizlik derinleşerek devam ediyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Fen lisesi ile meslek liseleri arasındaki uçurum
Bakırlıoğlu, PISA 2022 verilerinde lise türleri arasındaki başarı farkına da dikkat çekti. “Fen liselerinde okuyan öğrencilerin matematik ortalama skoru 598 iken, meslek liselerinde okuyanların ortalaması 395. Aralarında adeta on yıllık bir öğrenim farkı olduğu söylenmekte.” dedi.

Ekonomik, Sosyal, Kültürel Durum Endeksi’nde Türkiye’nin 36 ülke arasında sonuncu olduğunu belirten Bakırlıoğlu, “Öğrencilerimizin yüzde 33’ü, yani üçte 1’i en düşük yüzde 20’lik dilimde yer alıyor.” dedi.

“Türk öğrenciler en mutsuz öğrenciler arasında”
Bakırlıoğlu, PISA anketlerinde öğrencilere yöneltilen “Mutlu musunuz?” sorusuna verilen yanıtları da paylaştı. 1 ile 10 arasında yapılan değerlendirmede OECD ortalamasının 6,8 olduğunu, Türkiye’de ise bu puanın 4,9 seviyesinde bulunduğunu aktardı. “En düşük puanı alan, en mutsuz öğrenciler ne yazık ki Türk öğrenciler.” dedi.

Meslek liseleri küçülüyor, özel meslek liseleri büyüyor
Konuşmasında mesleki ve teknik eğitime ayrı bir parantez açan Bakırlıoğlu, “Mesleki eğitim memleket meselesi diyoruz ama meslek lisesi sayısı azalmakta, öğrenci sayısı azalmakta.” dedi. 2011-2012 eğitim yılında meslek liselerinde 1 milyon 825 bin öğrencinin bulunduğunu, bu sayının bugün 1 milyon 498 bine düştüğünü söyledi. Okul sayısında da azalma olduğunu ekledi.

Buna karşın özel meslek liselerinde ciddi artış olduğuna dikkat çeken Bakırlıoğlu, “O tarihte 45 olan özel meslek lisesi sayısı bugün 308’e çıkmış; 4 bin olan öğrenci sayısı ise 144 bine yükselmiş.” bilgisini paylaştı. MESEM öğrenci sayısının 400 binlere düşmüş olsa da, “bu çocuklara sahip çıkılamadığını” savundu.

Manisa’da ‘doğal afet’ bahanesiyle hülle yerleştirme iddiası
CHP’li Bakırlıoğlu, Manisa’dan dikkat çekici bir nakil olayı örneği vererek torpil ve hülle iddialarını gündeme taşıdı. Manisa ili Yunusemre ilçesi Muradiye Mahallesi’nde bir ortaokul müdürünün -aynı zamanda eski EĞİTİM-BİR-SEN şube başkanı olduğunu belirttiği kişinin- kendi çocuğunu, sınavda yeterli puan alamamasına rağmen, merkezi sınavla öğrenci alan Fatih Anadolu Lisesi’ne yerleştirdiğini öne sürdü.

“Bunu nasıl yapıyor? Nakil ve Yerleştirme Komisyonu kararıyla yapıyor, üstelik doğal afet sebebiyle yerleştirme maddesini kullanarak.” diyen Bakırlıoğlu, Manisa’da ciddi bir afet yaşanmadığını hatırlattı. “Bizim Manisa’da Allah’a şükür bir doğal afet olmadı, bir deprem olmadı, aile deprem mağduru değil. Hileyle, hülleyle müdür bey kendi çocuğunu komisyon kararıyla yerleştiriyor.” dedi.

Bu durumu sendikaların ortaya çıkardığını, soruşturma başlatıldığını belirten Bakırlıoğlu, “Şimdi akla şu soru geliyor: Acaba bu doğal afet sebebiyle yerleştirme maddesiyle, örnekte olduğu gibi haksız yere başka nakiller yapıldı mı?” diye sordu. Tüm nakillerin ve Nakil-Yerleştirme Komisyonu kararlarının gözden geçirilmesi çağrısında bulunan Bakırlıoğlu, “Bir öğretmenin, bir eğitimcinin hileyle, hülleyle hak yemesi gerçekten acı ve utanç verici.” dedi.

Bakanın rektörlüğüne de “kişiye özel düzenleme” göndermesi
Bakırlıoğlu, konuşmasının sonunda Millî Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’in geçmişte rektörlüğe atanma sürecine de atıfta bulunarak ağır bir eleştiride bulundu. Tekin’in rektörlük için “yasal şartları taşımadığı hâlde adrese teslim, kişiye özel bir yasal düzenlemeyle rektör olduğunu” iddia eden Bakırlıoğlu, “O yasal düzenlemeden bildiğim kadarıyla sizden başka kimse faydalanmadı.” dedi.

“Yani siz de hülle yapmış oldunuz.” diyen Bakırlıoğlu, “Böyle bir bakan Millî Eğitim Bakanlığında oturuyorsa, o zaman böyle ortaokul müdürlerinin olması da normaldir diye düşünüyorum.” sözleriyle bağ kurdu.

Komisyonu saygıyla selamlayarak konuşmasını tamamlayan CHP Manisa Milletvekili Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu, Millî Eğitim Bakanlığı bütçesinin mevcut haliyle derslik açığını kapatmadığını, öğretmen ve öğrenci sorunlarına kalıcı çözüm sunmadığını ve eğitimde fırsat eşitsizliğini derinleştirdiğini vurguladı.

Kaynak: CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI