Komisyon Uzmanı ve Otistik Yetişkin Zülal Tannur: “Türkiye’de Yetişkin Otistikler Görünmez Kılınıyor, Karar Masalarında Yerimiz Yok”
TBMM’de söz alan Komisyon Uzmanı ve otistik yetişkin Zülal Tannur, Türkiye’de otizm tanısının geç konulduğunu, yetişkin otistiklerin politika süreçlerinde temsil edilmediğini ve destek hizmetlerinin çocukluk döneminin ötesine geçmediğini söyledi. Silikon Vadisi’ndeki kapsayıcı uygulamalardan örnekler veren Tannur, “Risk haritalaması yapılmadığı için binlerce kişi tanısız ve desteksiz yaşıyor.” dedi.
TBMM Engelli Hakları İnceleme Komisyonunda konuşan Komisyon Uzmanı Zülal Tannur, yetişkin otistik bireylerin karşılaştığı görünmezliği kendi deneyimi üzerinden aktardı. Tannur, tanısını 22 yaşında alabildiğini belirterek, “Çocukluğumdan itibaren farklı olduğum belliydi ancak ‘çok başarılısın, etiketlenmeni istemiyoruz’ denilerek tanım geciktirildi.” ifadelerini kullandı.
“Bu Masalarda Yetişkin Otistikler Neden Yok?”
Tannur, engellilik politikalarının büyük bölümünde karar süreçlerine öznelerin dahil edilmediğine dikkat çekti. “Bu toplantılarda otistik yetişkinleri neredeyse hiç görmüyoruz. Oysa sorunların gerçek sahipleri biziz. Kendi deneyimini ifade edebilen bireylerin masada olmaması eksik bir politika üretimine yol açıyor.” dedi.
“Türkiye’de Geç Tanı Olağanlaşıyor, Binlerce Kişi Tanısız Yaşıyor”
Tannur, risk haritalaması yapılmadığı için otistik bireylerin tanıya ulaşmasının zorlaştığını vurguladı. “Kadın otistikler genellikle görünmez kalıyor. Toplumsal kalıplar ve yüksek işlevliliğin yanlış yorumlanması nedeniyle tanılar geç veriliyor.” şeklinde konuştu. Tanınmayan bireylerin eğitim, istihdam ve sosyal yaşamda destek alamadığını belirtti.
“Silikon Vadisi’nde Otistik Topluluklar Teknoloji Üretiyor, Bizde Destek Mekanizması Eksik”
Tannur, uluslararası deneyimlerden örnek vererek otistik bireylerin potansiyellerinin doğru desteklerle açığa çıkabileceğini söyledi. “Silikon Vadisi’nde otistik yetişkinlerin kurduğu topluluklar teknoloji üretiyor. Bu başarı, doğru destek modeliyle mümkündür. Türkiye’de ise destek yalnızca çocukluk dönemine sıkışıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
“Saha Verileri Yetişkin Otistiklerin Yalnızlaştığını Gösteriyor”
Tannur, kendisi gibi birçok yetişkin otistiğin sosyal izolasyonla karşılaştığını belirtti. “Tanı alamayan ya da destek bulamayan binlerce yetişkin var. Kendi topluluklarımızı biz kurmak zorunda kalıyoruz çünkü kurumsal bir mekanizma henüz yok.” dedi.
“Risk Haritalaması ve Yetişkin Destek Politikaları Acilen Hayata Geçmeli”
Tannur, Sağlık Bakanlığı ve Millî Eğitim Bakanlığı ile yürütülen çalışmaların genişletilmesi gerektiğini belirterek, “Doğumdan itibaren izleme sistemi kurulmalı. Bu yalnızca çocukta değil, yetişkinlikte de devam eden bir destek programı olmalı.” ifadelerini kullandı.
Kaynak: CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI
