66 Milyon Yıl Önce Yaşayan Memeliler: Çokyumruluların Evrimsel Hikâyesi

Jura döneminde ortaya çıkan ve dünya genelinde büyük bir çeşitlilik gösteren Çokyumrulular, 100 milyon yıl boyunca ekolojik dengede önemli bir rol oynadı. Ancak Kretase-Paleojen yok oluşu ve kemirgenlerin yükselişi, bu kadim memeli grubunun sonunu getirdi.

Şubat 19, 2025 - 13:17
66 Milyon Yıl Önce Yaşayan Memeliler: Çokyumruluların Evrimsel Hikâyesi

Fosil Kayıtlarında Çokyumrulular
Jura döneminde ortaya çıkan Çokyumrulular, yaklaşık 100 milyon yıl boyunca dünya ekosistemlerinde önemli bir yer tuttu. Özellikle diş yapılarıyla tanınan bu memeliler, "tüberkül" adı verilen özel azı dişleri sayesinde besinlerini çiğneyebiliyordu. Fosil kayıtlarına göre, ilk Çokyumrulular Orta Jura'da görülmeye başlanmış ve zaman içinde hem boyut hem de ekolojik çeşitlilik açısından büyük bir evrim geçirmiştir.

Ekolojik Rol ve Beslenme Alışkanlıkları
Çokyumruluların diş yapıları, onların hem otçul hem de böcekçil beslenme alışkanlıklarına sahip olduğunu gösteriyor. Ağızlarının ön kısmındaki kesici dişler böcekleri parçalarken, azı dişleri bitkileri öğütmeye yardımcı oluyordu. Bu da onları, dönemin diğer memelilerinden farklı kılan özelliklerden biri haline getirdi.

Toplu Fosil Buluntuları: Sosyal Yaşam Belirtileri
Montana'da keşfedilen 75 milyon yıl öncesine ait 22 bireyden oluşan toplu bir fosil yatağı, Çokyumruluların sosyal yapıya sahip olabileceğini gösteriyor. Bu bulgu, memelilerde sosyallik davranışının dinozorların yok olmasından çok daha önce evrimleştiğine dair yeni ipuçları sunuyor.

Yok Oluş ve Kemirgenlerin Yükselişi
66 milyon yıl önce gerçekleşen Kretase-Paleojen yok oluşu, dinozorlarla birlikte birçok memeli türünü de etkiledi. Çokyumruluların bir alt takımı bu olay sırasında yok olurken, hayatta kalan grup birkaç milyon yıl daha ekolojik nişi doldurdu. Ancak Paleosen ve Eosen dönemlerinde kemirgenlerin ortaya çıkması, bu kadim memelilerin rekabet karşısında zayıflamasına neden oldu. Sonunda, Oligosen döneminin başlarında, Çokyumrulular tamamen yok oldu ve onların yerini kemirgenler aldı.


CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI