6 Yılda 501 Çocukla Haritalandı: Erken Beyin Gelişiminin Şifreleri Çözülüyor

Erken çocuklukta beyin gelişimi takip edildi
Kuzey Carolina Üniversitesi'nin öncülüğünde gerçekleştirilen ve Nature Human Behaviour dergisinde yayımlanan araştırmada, doğumdan itibaren 6 yaşına kadar olan dönemde çocukların beyin gelişimi fonksiyonel MRI verileriyle izlendi. Çalışmaya 501 çocuk katıldı ve 1.091 dinlenme halindeki fMRI taraması yapıldı.

Araştırmacılar, çocukların uyanıklık ve uyku halindeki beyin aktivitelerini analiz ederek sekiz ana beyin ağı için gelişim eğrileri oluşturdu. Çalışmada, çocuklarda fiziksel büyüme çizelgelerine benzer şekilde, nörolojik gelişimi gösterecek normatif beyin bağlantı haritaları oluşturuldu.

Beyin ağları nasıl gelişiyor?

• Görsel ağ bağlantısı beşinci ayda zirve yaptı, 48. ayda sabitlendi.

• Somatomotor ağ bağlantısı doğumdan itibaren azaldı ve 18. ayda durağanlaştı.

• Limbik ağ 10. ayda zirve yaptıktan sonra sabit bir düzeye indi.

• Varsayılan mod ağı, 16. ayda en yüksek bağlantıya ulaştı.

• Ventral dikkat ağı 21. aya kadar hızla artıp sabitlendi.

• Dorsal dikkat ağı ise 18. aydan sonra kademeli şekilde artmaya başladı.

• Kontrol ağı bağlantısı 6 yıl boyunca düzenli şekilde arttı.

• Subkortikal bağlantılar ise baştan itibaren yüksek ve sabit kaldı.

Makine öğrenmesiyle bağlantı tahmini
Veriler arasında tutarlılık sağlamak amacıyla araştırmacılar, "elastik net regresyon" ve "ComBat" yöntemleriyle modellemeler yaptı. Uyanıklık halinde toplanan veriler kullanılarak, uyku sırasında beyin bağlantılarının nasıl olacağı tahmin edildi. Bu sayede farklı yaşlar ve bilinç durumları arasındaki veriler karşılaştırılabilir hale geldi.

Atipik gelişimin erken tespiti mümkün olabilir
Araştırmacılar, belirlenen normatif bağlantı çizelgelerinden sapmaların; ifade edici dil, ince motor beceriler, görsel algı ve alıcı dil gibi bilişsel ölçütlerle anlamlı şekilde ilişkili olduğunu vurguladı. Birincil, kontrol, dikkat ve varsayılan mod ağları bu öngörülerde belirleyici rol oynadı.

Çalışma, atipik gelişimin erken saptanarak müdahale edilmesine imkân sağlayabilecek yeni bir klinik araç olarak fonksiyonel bağlantı haritalarının potansiyelini ortaya koydu. Uzmanlar, bu haritaların doğruluk düzeyini artırmak için özellikle uyanık bebeklerden alınacak yüksek kaliteli görüntülemelerin önemine dikkat çekiyor.

Kaynak: CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI