15 Milyon Yıllık Doğa Tarihi Açığa Çıkıyor: Bursa Paşalar'da Eşsiz Fosil Yatağı

Anadolu'nun jeolojik geçmişi canlı türlerinin göç yollarını şekillendirdi
Anadolu, 25 milyon yıl öncesine uzanan jeolojik süreçler boyunca memeli göçleri için önemli bir geçiş noktası olarak işlev gördü. Ege’nin yerinde bulunan adacıklar, Turgai Okyanusu’nun kapanışı, Alp orojenezinin etkisiyle oluşan kara köprüleri, Anadolu’yu Asya, Avrupa ve Afrika’dan gelen hayvanlar için bir kavşak haline getirdi. Bu coğrafi gelişmeler, milyonlarca yıl öncesinden başlayarak bölgeyi evrimsel çeşitlilik açısından zenginleştirdi.

Fosil zenginliğiyle dikkat çeken Paşalar Lokalitesi
Bursa'nın Mustafakemalpaşa ilçesine bağlı Paşalar Köyü'nde yer alan Paşalar Fosil Yatağı, yaklaşık 15 milyon yıl öncesine, Alt-Orta Miyosen dönemine tarihlendiriliyor. İlk olarak 1969 yılında keşfedilen alan, 1983’ten bu yana Ankara Üniversitesi Antropoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Berna Alpagut başkanlığında sistemli kazılarla araştırılıyor.

Hominoidea ve endemik türler gün yüzüne çıkıyor
Paşalar’da yapılan kazılarda Hominoidea üst ailesine ait Kenyapithecus kizili ve Griphopithecus alpani gibi önemli primat fosilleri bulundu. Ayrıca bölgeye özgü endemik bir fil türü olan Gomphotherium paşalarense ve sadece burada tespit edilen gergedan türü Begertherium tekkayai gibi örnekler de ortaya çıkarıldı. Bunlara ek olarak, Suidae, Carnivora, Proboscidea, Equidae ve Ruminantia gibi birçok memeli grubuna ait fosiller de yer alıyor.

Fosillerin korunma durumu dikkat çekici
Kazılar sonucunda elde edilen fosiller, alt ve üst çene parçaları, vücut kemikleri ve çoğunlukla izole dişlerden oluşuyor. Paleoekolojik analizler, Paşalar’ın tropikal-yarı tropikal iklim ve mozaik bir habitat yapısına sahip olduğunu gösteriyor. Yatakta fosiller, yeşilimsi gri kum tabakası içinde korunmuş şekilde bulundu.

Bilimsel ve kültürel miras açısından büyük önem taşıyor
Paşalar, sadece Türkiye değil, dünya doğa tarihi açısından da benzersiz bir örnek oluşturuyor. Dünya üzerinde bu kadar zengin Hominoidea fosili içeren az sayıda lokalite bulunuyor. Kazılardan elde edilen fosiller Bursa Arkeoloji Müzesi'nde sergileniyor. Doğa tarihi araştırmaları, geçmiş çevre koşullarını, tükenmiş türleri ve habitatları anlamak için önemli veriler sağlıyor.

Doğal mirasın korunması çağrısı
Uzmanlar, bu tür doğa miraslarının korunmasının gelecek kuşaklara aktarılmasında belirleyici olduğuna dikkat çekiyor. Bilimsel kazılarla ortaya çıkarılan veriler, kültür politikalarının oluşturulmasına da ışık tutabilecek nitelikte.

Kaynak: CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI