Büyük İnsansı Maymunlar da Şaka Yapıyor: Mizahın Kökleri 13 Milyon Yıl Öncesine Uzanıyor

San Diego Hayvanat Bahçesi'nde yaşayan orangutan Aisha, tıpkı insan çocukları gibi babasıyla oyun oynuyor, dikkat çekmek için şakalar yapıyordu. Ancak Aisha’nın bu davranışı, sadece bireysel bir oyun değil, büyük insansı maymunlarda mizahın kökenine dair önemli ipuçları sunan bir örnek.

Şakalaşma Evrimsel Bir Davranış mı?

Son yıllarda yapılan araştırmalar, büyük insansı maymunların şakalaşma davranışlarını sistematik olarak incelemeye başladı. ABD ve Avrupa’daki hayvanat bahçelerinde çekilen görüntüler üzerinde yapılan analizler, orangutanlar, goriller, şempanzeler ve bonoboların birbirlerine takılarak, nesnelerle oynayarak ya da beklenmedik hareketlerle sosyal etkileşimler kurduğunu ortaya koydu.

Maymunlar Nasıl Şakalaşıyor?

Araştırmalarda gözlemlenen şaka davranışları arasında birbirlerini dürtme, hafifçe itme, saç çekme, ani hareketlerle sürpriz yapma ve nesneleri kullanarak dikkat çekme gibi örnekler bulunuyor. Özellikle genç bireylerin yetişkinlere göre daha sık şakalaştığı, ancak yetişkinlerin de zaman zaman bu davranışları sergilediği belirlendi.

Bir araştırmada, genç bir şempanzenin annesi başka bir şempanzeyi tımarlarken sırtına hafifçe vurduğu, ardından güvenli bir mesafeye çekilip onu izlediği görüldü. Annesi de tepki olarak eliyle havaya yumruk sallayarak bu oyuna dahil oldu.

Şakalaşmanın Sosyal Bilişle Bağlantısı

Şakalaşma, sosyal ilişkileri güçlendiren ve bireylerin birbirleri hakkında bilgi edinmesini sağlayan bir etkileşim biçimi olarak değerlendiriliyor. İnsanlarda olduğu gibi, büyük insansı maymunlar da bu davranışı sosyal normları test etmek, bağ kurmak ve grup içindeki yerlerini belirlemek için kullanıyor.

Araştırmacılar, şakalaşma davranışının sadece eğlenceli bir aktivite olmadığını, aynı zamanda bireylerin birbirlerinin niyetlerini, sınırlarını ve ilişkilerini anlamalarına yardımcı olduğunu düşünüyor. Bu da mizahın ve oyun bazlı etkileşimlerin yalnızca insanlara özgü olmadığını, milyonlarca yıl önce ortak atalarımızdan gelen bir sosyal beceri olabileceğini gösteriyor.

Gelecekteki Araştırmalar Ne Gösteriyor?

Şu ana kadar yapılan çalışmalar, yalnızca büyük insansı maymunlarda şakalaşmayı sistematik olarak ele aldı. Ancak bilim insanları, papağanlar, yunuslar, filler ve köpekler gibi sosyal zekâsı yüksek hayvan türlerinde de benzer mizahi etkileşimlerin bulunabileceğini öne sürüyor.

Mizahın ve şakalaşmanın sosyal ilişkiler üzerindeki etkisini anlamak, sadece hayvan davranışlarını değil, insan evrimini ve sosyal gelişimini de daha iyi kavramamıza yardımcı olabilir.

CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI