Güneş Isıtıyor Ama Zirveler Neden Buz Gibi? İşte Bilimsel Açıklama
Güneş ışınları dünyayı ısıtıyor ancak yüksek rakımlarda hava neden daha soğuk? Atmosferin katmanları, ısı transfer mekanizmaları ve güneş ışınlarının etkileri bu soruya net bir yanıt veriyor. İşte troposferden termosfere kadar hava sıcaklığının değişim sebepleri...
Yeryüzünde güneşli bir gün yaşanırken dağların zirvelerinde hava neden daha soğuk olur? Bu durum, atmosferin katmanları ve ısı transferiyle doğrudan ilişkilidir.
Troposferde yükseldikçe sıcaklık düşüyor
Dünya atmosferi farklı katmanlardan oluşur ve en alt katman olan troposfer, hava olaylarının gerçekleştiği bölgedir. Bu katmanda yükseklere çıkıldıkça hava sıcaklığı düşer. Bunun nedeni, güneş ışınlarının doğrudan havayı değil, yeryüzünü ısıtmasıdır. Yüzey, güneşten aldığı ısıyı havaya iletir ancak yukarıya çıktıkça hava yoğunluğu azaldığından ısı iletimi de azalır.
Ayrıca, troposferin üst sınırı olan tropopoz noktasına kadar atmosferdeki gaz molekülleri seyrekleştiği için güneşten gelen enerji burada daha az tutulur. Nem oranı da yükseklikle birlikte düştüğünden havanın sıcaklığı daha düşük olur.
Stratosferde sıcaklık yeniden artıyor
Troposferin üzerinde bulunan stratosfer, sıcaklığın yükseldiği bir bölgedir. Bunun sebebi, atmosferin bu katmanında yer alan ozon tabakasının güneşten gelen ultraviyole ışınlarını soğurmasıdır. Bu durum, stratosferin üst sınırı olan stratopoz noktasına kadar devam eder.
Mezosferde sıcaklık yeniden düşüyor
Stratosferin üstünde yer alan mezosfer, atmosferin en soğuk bölgesidir. Yükseklik arttıkça sıcaklık yeniden düşer ve -100°C’ye kadar ulaşabilir. Bunun sebebi, bu bölgede güneş ışınlarını emebilecek yeterli miktarda gaz molekülü bulunmamasıdır.
Termosferde aşırı sıcaklıklar görülebilir
Mezosferin üzerindeki termosfer, güneşten gelen yüksek enerjili alfa ve beta partiküllerini soğurduğu için sıcaklık tekrar yükselmeye başlar. Termopoz noktasında sıcaklık 2000°C’ye kadar çıkabilir. Ancak bu sıcaklık, havanın çok seyrek olması nedeniyle doğrudan hissedilmez.
Egzosfer ve uzay boşluğu
Termosferin üzerindeki egzosfer, atmosferin en dış katmanıdır ve madde yoğunluğu çok düşük olduğu için sıcaklık kavramı burada anlamını yitirir. Bu bölgenin devamında ise uzay boşluğu başlar.
Sonuç olarak, yükseklere çıkıldıkça hava sıcaklığının değişmesi, atmosferin yapısı, gaz moleküllerinin yoğunluğu ve güneş ışınlarının farklı katmanlar üzerindeki etkileriyle açıklanabilir.
Kaynak: CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI
