Swatch ve Mercedes’in Smart Projesi Neden Büyük Bir Zarar Getirdi?
İsviçreli saat üreticisi Swatch ve Mercedes-Benz'in ortaklığıyla geliştirilen Smart, şehir içi ulaşımı dönüştürme hedefiyle yola çıktı. Ancak pazar uyumsuzluğu, teknik sorunlar ve tüketici beklentilerinin karşılanamaması nedeniyle proje 5 milyar dolarlık zararla sonuçlandı. Smart'ın başarısızlık sürecini ve otomotiv tarihindeki yerini inceledik.

Swatch'un otomotiv dünyasına adımı
Araç tasarımı denildiğinde genellikle otomotiv sektöründeki uzman firmalar akla gelse de İsviçreli saat üreticisi Swatch, yenilikçi ruhunu bu alana taşımak istedi. Şehir içi ulaşımı kökten değiştirecek kompakt bir araç geliştirmeyi hedefleyen Swatch, ilk olarak 1991'de Volkswagen ile bir anlaşma imzaladı. Ancak Volkswagen projeden çekilince, 1994 yılında Mercedes-Benz'in sahibi Daimler-Benz devreye girdi.
Bu ortaklık sonucu, "Swatch Mercedes ART" ifadesinin kısaltması olarak "Smart" adı verilen marka doğdu. Smart için MCC (Micro Compact Car) adlı bir yan şirket kuruldu ve 1997 Frankfurt Otomobil Fuarı'nda iki kişilik, şehir içi kullanıma yönelik kompakt bir model tanıtıldı.
Smart’ın teknik özellikleri ve pazara giriş süreci
İlk model olan Smart Fortwo, 2.540 mm uzunluğa sahipti ve sıkışık trafikte rahat hareket edebilen küçük bir otomobildi. 999 cc’lik 3 silindirli motoru 71 beygir güç ve 92 Nm tork üretiyor, şehir içinde 6,1 L/100 km, şehir dışında ise 4 L/100 km yakıt tüketimi sunuyordu.
Smart, özellikle Avrupa'nın yoğun şehir trafiğine çözüm sunmayı hedeflese de büyük pazarlarda beklenen ilgiyi göremedi.
Neden başarısız oldu?
Smart, pazarlama stratejisindeki hatalar ve tüketici alışkanlıkları nedeniyle başarılı olamadı. Avrupa pazarında bir noktaya kadar ilgi görse de, ABD’de büyük araçlara olan talep Smart için ciddi bir engel oluşturdu.
2008’de ABD’ye giriş yapan marka, ilk yılında 25.000 adet satmasına rağmen sonraki yıllarda satışlar hızla düştü. 2010’da 6.000, 2014’te 10.500, 2017’de 3.000, 2018’de 1.300 ve 2019’da yalnızca 626 adet satıldı.
Swatch ve Mercedes arasındaki anlaşmazlıklar
Swatch'un kurucusu Nicolas Hayek, uygun fiyatlı ve hibrit bir şehir otomobili hayal ederken Mercedes-Benz, tasarım ve mühendislik açısından farklı bir strateji izlemek istedi. Bu görüş ayrılıkları nedeniyle proje, başlangıçtaki vizyonundan uzaklaştı ve hedef kitlenin beklentilerini tam anlamıyla karşılayamadı.
Teknik sorunlar ve güvenilirlik problemleri
Smart sahipleri, özellikle motor ve şanzıman konularında çeşitli şikâyetlerde bulundu. Beş vitesli otomatikleştirilmiş manuel şanzımanda vites geçişleriyle ilgili sorunlar yaşandı. Süspansiyon sistemi de yeterli olmadığı için konfor sorunları ortaya çıktı.
Elektrikli araç dönüşümü ve Smart’ın geleceği
Avrupa Birliği’nin emisyon düzenlemeleri ve elektrikli araçlara geçiş süreci, Smart’ı zor durumda bıraktı. SUV ve crossover segmentlerinde rekabet edemeyen marka, elektrikli modeller konusunda da gecikmeler yaşadı.
Tüm bu nedenlerle Swatch, 1998’de projeden tamamen çekilerek hisselerini Mercedes-Benz’e devretti. 2019’da ise Daimler, Çinli otomotiv devi Geely ile bir anlaşma imzaladı. Günümüzde Smart, Çin’de üretilen tamamen elektrikli bir marka olarak varlığını sürdürmeye çalışıyor.
CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI