Vücudun en küçük ama en etkili organlarından biri: Safra kesesi hangi görevleri üstleniyor?

Safra sıvısı nedir, nasıl üretilir?
Safra, karaciğer tarafından üretilen ve safra kesesinde depolanan bir sindirim sıvısıdır. Yemek yendiğinde on iki parmak bağırsağına (duodenum) salınır. Ortalama 50 ml hacme sahip safra kesesi, bu sıvıyı neredeyse on kat yoğunlaştırılmış halde depolar. Günlük üretim miktarı yaklaşık yarım litredir.

Safranın sindirimdeki rolü nedir?
Safra, özellikle yağların sindiriminde hayati rol oynar. Yağlar, suyla karışamadığı için safra tuzları sayesinde emülsifiye edilerek küçük parçacıklar halinde bağırsaklarda asılı kalır. Bu sayede sindirim enzimleriyle birleşebilir. Ayrıca A, D, E ve K vitaminlerinin emilimi de safra varlığına bağlıdır. Bu vitaminler alınsa dahi safra olmadan vücuda katılamaz.

Safra sistemindeki bozulmalar neleri tetikler?
Eritrositlerin yıkımı sonucu oluşan bilirubinin atılması safra sayesinde gerçekleşir. Bu süreçteki aksaklıklar sarılık gibi hastalıklara yol açabilir. Mide asidinin ince bağırsağa zarar vermesini engelleyen de safra sıvısıdır. Safranın bu koruyucu etkisi sindirim sağlığı açısından büyük önem taşır.

Safra taşları neden oluşur, kimlerde daha sık görülür?
Bilirubin ve kolesterol yoğunlaştığında safra taşları oluşabilir. Uzun süre belirti vermeyen bu taşlar zamanla şiddetli ağrılara, kolesistit veya pankreatite neden olabilir. Bu durumların gecikmeli tanısı hayati risk taşır. Tarihte Büyük İskender’in bu nedenle hayatını kaybettiği öne sürülmüştür.

Araştırmalar, safra taşına yatkın bireylerin belirli gruplarda yoğunlaştığını göstermektedir. İngilizce'de hepsi ‘F’ harfiyle başlayan bu risk faktörleri şöyle sıralanır:

• Female (Kadın)

• Forty (Kırklı yaşlar)

• Fat (Kilolu)

• Fertile (Doğum yapmış)

• Fair (Açık tenli)

Teşhis ve tedavi süreci nasıl işliyor?
Şikâyetler genellikle hazımsızlıkla başlar ve ağrıya dönüşür. Kan tahlilleri ve ultrasonografi ile tanı koymak mümkündür. İlaç ve diyetin yeterli olmadığı durumlarda cerrahi müdahale ile safra kesesi çıkarılır. Ameliyat sonrası doğrudan safra salınımı sağlanır ve ciddi bir komplikasyon beklenmez. Ancak yağlı yiyeceklerin sindiriminde zorluklar yaşanabilir.

Safra sağlığı için nelere dikkat edilmeli?
Yağlı beslenme alışkanlığı, safra sistemini yoran en önemli etkendir. Safra salgısını korumak ve taş oluşumunu önlemek için az yağlı beslenmeye özen gösterilmelidir.

Kaynak: CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI